Layag

Diri sa akong kuwarto, higala ko ang mga kaka. Kon adunay bagyo, ilang ibintana ang uwan pinaagi sa ilang lawalawa. Ang nagtipun-og kong mga libro, labi na ang One Hundred Years of Solitude, sama sa asukar, nahimong gagmayng mga bato, nigahi, dayon nadugmok. Apan kon imong tilawan, tam-is ra gihapon. Ang mga nagkayamukat nga mga suwat, mga resibo, mgabus tickets, ug mga boarding pass sa salog wa’y kalainan sa mga gihay nga lain-lain og kolor, ug kon ako kining puniton, limpyohan, hinayhinay nga mahanaw ang ilang alimyon. Sa wa damha, ang mapa nga gipilit nako sa bungbong, adunay tingog sa usa ka 29-anyos nga lalaki. Ang ako pod nga kalendaryo sa suok, adunay tingog sa usa ka 24-anyos nga babaye. Pukawon ko nila matag gabii. Madunggan nako ang ilang estorya--

Mapa: Ingon sila, di ko angay nimo kay gilay-on lang ang akong ikapakita.

Kalendaryo: Ingon sila, mas di ko angay nimo kay usa ra ka tuig ang akong kinabuhi. Kon ikaw mangutana ngano; ang akong tubag, mao man gyod kini. Apan inig kamatay nako, ihatag sa mga bata ug tigulang kon unsa pa’y akong mahibilin. Kung mingawon ka nako, pangita-a ko sa mga bata nga nagyamyam sa ilang adlawng natawhan, sa mga dalaga nga nagbantay sa ilang sunod nga regla, sa mga masakiton nga nag-ampo sa akong sinugdanan, sa managtiayon nga nagtrabaho alang sa adlaw nga pagtapos sa ilang mga anak, sa mabdos nga kanunay nag-ihap sa siyam ka buwan, sa asawa sa mangingisda nga nagpaabot sa iyang bana. Pangita-a ko, higugmaa ko sa ilang mga mata. Dili mamatay ang gugma, apan ako, matag tuig, matag tuig, matag tuig, walay kahumanan. Inig kamatay nako, ayaw gyod og hilak. Mas angay kang mohilak sa mga tawo nga naghilak samtang naglantaw sa imong mga kalikopan, kadagatan, ug ang mga gilay-on niini.

Dagat

Ang akong tibuok lawas sama sa dagat, daghang mga balod nga gianod ka papalayo. Maong gihatag nako kini og tagsa-tagsa kanimo. Una, ang akong abaga, dalunggan, bisan ang kurbada sa akong hawak. Apil na pod ang akong bagtak ug bat-ang. Labihan na ang akong kamot, tudlo, kumagko, ug ang akong kumingking nga mibandlas og kaparat tungod kay singtanon man ko. Apan imong gidawat. Gipaambit ko ang akong mga nagbaha nga mga pahiyom ug kahadlok. Bisan ang akong mga gitipigang kahilom, gihatag ko. Apan ikaw wala gyod nagkinto. Wala na pod ka nangayo. Ug imong gihatag ang imong bukton, agtang, pilok, aping, ngabill, ug ang akong paborito: ang imong buko-buko. Tuod, gihatag pod nimo ang imong tabon-tabon, ang imong palad ug pulso. Bisan ang imong mga sekreto ug damgo gipaambit mo kanako samtang ang akong kamot gikuptan mo sama sa usa ka mananagat nga nagkupot pag-ayo sa iyang bugsay padulong sa baybayon tunga-tunga sa bagyo. Apan mao pod nang kamota ang nagtudlo nako kung unsaon pagkupot sa kamot, unsaon paghapuhap sa tigulang, pagkukos sa bata, pagtulod sa kamatuoran, pagbira sa kalipay, pagsuwat sa kasakit, paglapay sa kasubo, ug pag-ampo. Dinhing taknaa gitigom nato ang atong mga gipang-ambit sa isig usa. Gitagaan og lahing nga mga ngalan. Giihap ang mga higayon diin ikaw nakaginhawa uban sa akong kadagatan tungod sa imong mga halok. Apan sa kadugayan wala ka kakita sa kaanyag sa akong mga balod, usahay di nimo masabtan ang akong pagtando sa buwan, nakit-an nako ang imong kalisang. Gianod kita padulong sa lapyahan, didto sa mga balas aron sa bisan unsang panahon, ikaw gihapon akong mahalokan.