EDITORYAL — Asin sa samad

Sayo ning semanaha, usa sa pinakadakong Chinese research fishing vessel ang nisulod sa archipelagic waters sa Pilipinas.

Ang Lan Hai 101 gikatahong misulod sa Pilipinas agi sa Sulu Sea ug nilusot padung sa Balabac Strait sa Palawan.

Ang maong barko matud pa sa Philippines Navy niagi sa atong kadagatan aron paglikay sa dautang panahon sa kasadpang bahin sa Palawan.

Gikan kini sa Malaysia ug padung na balik sa China. Ikaduha na kini nga insidente sa pagsud sa mga dagkong barko sa China dinhi ning nakalabay nga duha ka buwan.

Ubos sa UNCLOS ang mga langyaw nga barko mahimong makaagi sa mga archipelagic waters sa ubang mga nasud basta dili kini mohunong ug dili mopahinayhinay og padagan.

Sukwahi kini sa gibuhat niadtong tulo ka barko sa Chinese Navy  nga niagi sab sa maong lugar nga grabe og aginod og padagan nga gidili ubos sa international laws.

Ang mga ingun ani nga operasyon sa China dinhi sa sud mismo sa kadagatan sa Pilipinas bisan pa og legal, hulga gihapon kini sa seguridad sa nasud.

Dunay mga modernong mga gamit karon nga pang espiya ug kining  barkoha imposibleng wala niini.

Kaning gibuhat sa China mura og asin nga ginudnod sa daan nga samad.

Nga gusto nilang ipakita nga gamhanan mi, kamo dili, ug wa moy mabuhat aron mi pakgangon.

Ang presidente sa Pilipinas miingon kuwang kaayo og. mga barko ang Pilipinas aron sakbangan ang China.

Wala unta kini magpasabot nga "wa tay mahimo" kundili mensahe para sa mga magbabalaod aron seryosohon ang paghatag og pundo para sa modernisasyon sa navy, air force, coastguard ug fishery bureau sa nasud.

Nasobrahan ra kaayo ka buotan ang Pilipinas ngadto sa China, gikan pa sa pagsugod,  mao kini hinungdan nga tanang pamaagi aron makontrol ang West Philippine Sea ilang buhaton ubos sa pagtakuban.

Nganong dili buhaton sa Philippine Navy ug sa Philippine Coast Guard nga molawig sab 12 nautical miles gikan sa baybayon sa China, ug gamiton sab nga rason ang " innocent passage" nga maoy ginahimo nila dinhi?

Wala man ni nangahulogan nga girahon sila kondili pagpahibalo sab nga kaya sab nato ang ilang gibuhat.