Makapaalarma nang daan ang mas agresibo nga mga pagpanghasi sa China sa atong mga mangingisda ug kasundalohan sa West Philippine Sea (WPS). Mas makahasol pa gyod ang mga timaan nga ang nasudnong liderato way klarong ideya unsaon pagsulbad ang krisis nga nanukad sa pagpangilog sa China sa atong nasudnong teritoryo.
Makalibog nang daan ang pagsugo sa gobyerno nga ipadayon ang pagpatrolya ug pagpangisda sa WPS pero magpatara lang kon babagan, bangaan ug bombardiyohan og water cannons. Mas makapabalaka kon ang kadagkoan sa gobiyerno way klarong plano unsay sunod nga himuon.
* * *
Angay untang tahuron si Presidente Ferdinand Marcos Jr. sa pagdeklarar nga di mobawos ang Philippine Coast Guard (PCG) og water cannon sa mga barko sa China aron di mosamot ang tensiyon sa WPS. Isip chief architect sa foreign policy sa nasud, angay untang tuohan ang pagpasabot nga nagtinguha ang iyang administrasyon pagpakalma sa tensiyon.
Unta. Kay nagkabantang nga ang presidente wa kahibawo unsay atong padulngan sa WPS. Unsaon man pagmatuod ang atong pagpanag-iya sa WPS? Nga wa may klaro unsa ang mahimo ug di mahimo sa atong kaugalingong nataran?
* * *
Kun gusto ang presidente nga pakalmahon ang tensiyon, nganong nisugot man siya nga ipahigayon sa WPS ug South China Sea ang kinadak-an nga Balikatan military exercise nga giapilan ug gipanid-an sa mas daghang mga nasud?
Kun iyang tuyo ang paghupay sa tensiyon, nganong niuyon man ang iyang administrasyon sa pagpagamit og dugang baseng militar isip EDCA sites para sa Amerikanhong mga sundawo ug mga armas sa mga lugar nga kinadul-an sa WPS ug Taiwan?
* * *
Kun seryuso ang presidente sa pagpakalma sa tensiyon sa WPS, di na siya angay nga maglibug-libog pa. Iya na lang kopyahon ang tanang gihimo ni kanhi Presidente Rodrigo Duterte–ang pagtila sa lapalapa ni Presidente Xi Jinping ug pagsurender sa Ayungin ug Scarborough ug ubang bahin sa WPS nga ganahang ilugon sa China.
Sa panahon sa krisis, mosandig ang katawhan sa nasudnong liderato ubang panghinaot nga kamao silang mohaw-as sa nasud gikan sa katalagman. Mao sab untay atong himuon ning problema sa WPS. Hangtod nga makaamgo ta nga ang mga tagduma mga anak sa diktador nga kawatan ug berdugo sa laktod nga pinatyanay.
* * *