EDITORYAL - Phl kinahanglang mag-upgrade

Nindot paminawon ang pasalig ni Health Secretary Francisco Doque nga kayang pugngan sa Pilipinas ang pagkatap sa novel coronavirus (2019-nCoV) nga gidasonan sab sa representante sa World Health Organization dinhi.

Dili naman sab hinuon karon pa kini nahitabo sa Pilipinas nga nahulga sa corona virus kay kaniadto duna man say outbreak sa Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS), MiddleEast Respiratory Syndrome coronavirus (MERS-CoV) ug uban pa.

Ang pasalig ni Doque iyang giluwatan atol sa gihimong Senate hearing nga gipatawag kagahapong adlawa. Tinuod may kapabilidad ang Pilipinas pinaagi sa pagkontrol sa pagkatap, apan way kapabalidad pagdukiduki aron maghimo og bakuna o tambal batok sa mga outbreak.

Ning bag-o, ang Thailand mipahibalo sa malampuson nilang eksperimento aron matambalan ang usa ka pasyenteng natakboyan og nCoV. Ug kini ilang nahimo sud lang sa pipila ka oras aron maayo ang pasyente.

Bisan wala kaayo maila sa natad sa paghimo og mga tambal ang Thailand ilang nabuhat ang wala mabuhat sa mga nag-unang mga nasud sama sa China, Amerika, Britain, France ug India nga batid sa paghimo og mga tambal.

Dinhi sa Pilipinas, bisan nalang kapabilidad pagkompirmar sa mga samples sa virus o kagaw ipadala pa sa abroad. Kun unsay resulta, kutob ra pagkontrol sa pagkatap sa sakit ang ilang buhaton.

Sa nangaging mga outbreaks ug niining bag-o nga mao ang 2019-nCoV, ang mga tinugyanan sa Pilipinas nagsalig lang sa publiko nga mokooperar sa mga protocols nga ilang gipatuman sama sa temporary ban ug self-quarantine. Laing kakulangon mao ang pasilidad, mao nga self-quarantine nalang o didto sa balay. Ang barangay health workers ug ang pamilya apil sa gitahasan sa pag-monitor kanila. Paigo ba kini?

Makadaghan na tinuod ang Pilipinas nahulga og mga corona outbreaks ug malampuson niining napugngan ang pagkatap dinhi. Apan panahon na sab tingaling mag-upgrade sa mga pasilidad, mga programa, pag-train og mga tawong manuki-duki aron magdiskubre og tambal, ug uban pa. Aron sa sunod, duna na kini kapabilidad ug di na magsalig sa ubang nasud.