Ang pagkamatinud-anon ug pagka-matarong

Ang kadagkuan sa mga tunghaan o kining mga academics nabalaka sa nagkawagtang nga mga mithi sa katarong o mga values niining atong panahon karon. 

Nanawagan sila “for the revival of core values among those who hold positions of power,”  kay matud pa, ang pagkamatay sa mga mithi sa pagkamatinud-anon ug pagkamatarong sa mga naghupot og gahom sa kagamhanan maoy gamut o hinungdan sa mga  suliran sa nasud.

Tinuod, tungod  kay kun wala nay honesty, sincerity, ug integrity ang atong mga punoan sa gobiyerno, unsa may atong mapaabot nga good governance gikan kanila?

Sa ilang panagtigum pagtoki ning maong isyo, ang hugpong Akademyang Filipino namahayag nga ang core values sama sa honesty ug integrity, “forms part of the foundation of strong institution and sovereign nations.”

Sa ato pa, kun ang atong mga namunoan mawad-an na sa kaligdong, sinseridad ug kamatinud-anon pagpamunoan mahuyang ang atong republikanhon ug demokratikanhong institusyon.

Matud nila: “At the root of all our country’s problems, our civic decay, and poverty of spirit is the death of honesty and sincerity in the Filipino.” Kuyaw kun mao na kini ang nahitabo karon. 

Hinoon, alang kanako, wala pa mawagtang sa higpit kining maong mga core values gikan kanatong mga Pilipinhon. Dili ko motuo nga mga tikasan ug mga bakakon kitang tanan. Ug ato kining mamatud-an sa resulta unya sa umaabot nga eleksyon.

Atong kutluon ang ilang tambag: “We must come together to revive these core values – the very foundations of strong institutions, and just and sovereign nations – in our educational system and by the example of our leaders and those who hold positions of power.”

Ang Akademyang Filipino, gimugna nila ni National Artist F. Sionil Jose, ug anhing late Senate President Ed Angara. Gihugpong sa Akademya  ang mga “ pre-eminent achiever who have distinguished themselves in the arts, sciences, and professions in service to the nation.”

Si kanhi Ombudsman Conchita Carpio Morales nahimong chairman ug ubang mga trustees naglakip kanila ni Doris Magsaysay Ho, chair sa A. Magsaysay Inc., isip treasurer; National Scientist Angel Alcala, Sen. Sonny Angara, Supreme Court Associate Justice Antonio Carpi;  kanhi UP vice president Jose Dalisay, kanhi Far Eastern University president Lydia Echavez;  GMA network chairman Felipe Gozon, ug kanhi Senador Ramon Magsaysay Jr.

* * *

Sa 156 ka nasud sa tibuok kalibutan nga gi-survey sa “World Happiness,” ang atong nasud nabutang sa ika-69 nga dapit. Arang-arang na lang, kay at least, lupig nato ang ubang nasud sa Asia  sama sa Malaysia (80th place) China (93rd),  Vietnam (94th), ug  Indonesia.

Atong makita nga sa kadaghang kwarta ning maong mga nasud, labi na sa China nga karon  nagpautang sa atong nasud, mas malipayon pa kita kay kanila.

Unom ka variables ang gibasihan sa survey:  income, freedom, trust, healthy life expectancy, social support ug generosity.

Ang nag-unang 20 ka nasud in terms of happiness naglakip sa Finland, Denmark, Norway, Iceland, Netherlands, Switzerland, Sweden, New Zealand, Canada, Austria, Australia, Costa Rica, Israel, Luxembourg, United Kingdom, Ireland, Germany, Belgium, United States, ug

Czech Republic.