EDITORYAL - Imported basura

Sa nakalabay nga tuig nabaniog sa mga balita ang kabahin sa tone-toneladang mga basura gikan sa South Korea nga gisuwayan sa pagpalusot dinhi sa Sugbo ug gidiskarga na gani gikan sa barko ug gidala sa usa ka pribadong luna sa Mandue City.

Apan tungod sa kabaho ug pagalisbo niini, naalarma ang mga molupyo ug misumbong sa mga otoridad hinungdan nga nabisto kini ug nasayran nga may mga balahibuong mga kamot ang nagpaluyo niini.

Didto sa Mindanao laing usa ka barko gikan gihapon sa maong nasud ang nidunggo Mindanao International Container Terminal niadtong Hulyo niini lang tuiga nga nagkarga sab og mga basura, apan sa miaging semana lang kini nasibya sa media.

Giingong ang South Korean company nga Verde Soko Philippines Industrial Corporation mao ang consignee niini, apan matud sa customs mis-declared kini kay ang gibutang sa papeles mga “plastic synthetic flakes.”

Sa dihang nasakpan ang susamang mga kargamento dinhi sa Sugbo sa miaging tuig, ang gibutang sa dokumento mga “wooden chips” apan diay to sagol-sagol nga basura ug pipila lamang ang wooden chips.

Dili lang kini karong mga panahona nahitabo, sanglit niadtong tuig 2013 nasakpan usab ang 50 ka containers nga mga basura gikan sa nasud sa Canada.

Mismo ang primero ministro sa maong nasud nga si Justin Trudeau nangayo og pasaylo atol sa pagbisita niya dinhi sa nasud bahin niini. Misaad siya nga hakuton pagbalik ang maong mga basura pauli sa ilang nasud.

Di katuohan nga gidala kini dinhi aron i-recycle kay sagol-sagol man. Maayo tingaling himoan og imbestigasyon kay posibleng dunay nakakwarta niini ug ang mag-antos ang katawhan ug kalikopan kay magdala unya kini og peligro sa kinaiyahan diin kini pangdad-on.

Naglisod man gani ang mga local government units dinhi sa pagkolekta ug kon asa itambak ang mga basura gikan sa ilang mga molupyo,  mag-import pa gyud og laing basura gikan sa laing nasud?