Champ palambuon

Akong giingnan si Mayor Michael Rama nga mas nindot g’yud nga adunay iyang idistino nga mga kawani sa City Hospitalization Assistance and Medical Program (CHAMP) panahon sa gabii ug kaadlawon aron moasikaso sa panginahanglan sa mga mangayo’g tabang.

Kana kun ang tumong sa mga opisyal sa dakbayan mao gayud ang pagtabang sa mga nanginahanglan. Gihulagway ni Mayor Rama nga nindot ang mao nga sugyot apan wala siya motataw kun iya ba kini’ng himuon.

Naanad na hinuon ko nga si Mayor Rama mura’g dili ganahan nga motuman dayon sa mga maayo’ng sugyot. Iya usa kini nga padugay-dugayon kay gusto g’yud niya nga ang iyang huna-huna maoy molabaw.

Sama gud sa pagpanangtang sa “concrete road separators” nga gitawag sa CITOM og “bao-bao” nga anaa taliwala sa karsada, ingon man ang pagpanipis sa sementado nga center-island sa dalan Escario, dugay na kaayo ko nga nag-ingon niana.

Wala gayud maminaw si Mayor Rama apan karon iya na nga gipatuman. Kabahin sa pagdistino og mga kawani sa Champ nga mo-duty sa gabii, nindot kini nga paagi aron may kadangpan ang mga mangayo’g tambal ug manginahanglan sa gabii ug kaadlawon. Kinahanglan usab nga adunay mo-duty nga kasaligang opisyal nga makapirma aron ma-release ang mga tambal. Kun himuon kini sa mayor, sigurado ko nga daghan ang malipay niini.

Angay usab nga undangon na g’yud sa dakbayan sa Sugbo nga ang mga tambal nga ihatag sa mga tawo nga mo-avail sa CHAMP adto ipakuha sa pribado nga mga botika.

Kinahanglan nga ang CHAMP duna g’yuy kaugalingon nga pharmacy ug mo-hire kini og pharmacist aron maoy tugyanan sa pagdumala sa mga tambal. Dili ba kini maayo mayor?

Bentilador nga way palabad

Ni Pons Abatayo

Kun kaniadto, ang mga eroplano o helicopter dili makalupad kun way palabad, karon mas kusog pa molupad ang way palabad. Mao sab ang pandagat nga sakyanan tulin kaayo nga way palabad kun dili pinaagi lang sa kusog nga bulhot sa hangin o ‘jet air o turbo jet’ nga maglutaw halos sa dagat.

Karon, hasta ang ‘electric fan’ wala nay palabad pero mas kusog nig 15 ka  pilo ang gikusgon sa ibugang hangin. Bugnaw nga di panuhoton,  dili sama sa naandang may palabad nga mora tag gibarenahan sa tulisok sa hangin.

Kun masubraan kabugnaw sa bentilador nga may palabad, unya moliskad atong mga selyula sa panit, inigbagnos sa hangin, motak-op ang panit nga maoy nakapanuhot o makapamaol nga manakit ang lawas. Nga sakit kaayo pamation ang hangin sa atong lawas. Peligroso usab mahikapan ang palabad.

Kining ‘bladeless fan, si Sir JAMES DYSON niadtong 2009 maoy nagpasiugda niini nga nigasto og $60 milyones dolyares nga gitibuok sa mga 65 ka mga ‘research engineers’ niya nga nakamugna’g lainlaing ‘patent’ ug disenyo.

Ning ulahing kaugmaran sa 2014, natibuok ang iyang kinamaayong modelo ang ‘Dyson Air Multiplier’ (bladeless fan) nga mas lig-on, hilom, ingon nga hangin sa palibot, mor’ag natural ang hangin nga mosapigad sa lawas, mora’g ‘airfan’ sa ‘aircon’, di sad peligro sa mga bata ug menus pa sa kuryente.

Anaa na ni sa mga tindahan sa aplayansis, apan di pa kaayo daghan ang nigamit niini. Matud pa nga sa di madugay, mao na kini unya ang mahimong gamiton isip ikaduhang henerasyon, sa mas haytik nga bentilador.