Abandoned elders

“Abandonment is the greatest suffering of the elderly.” Alang sa gipasagdan nga tigulang, usa kini sa labing sakit nga matang sa pag-antus nga iyang mahiaguman. Kinsa’y nagsulti niini’ng maong kabalaka?

Si Pope Francis. Matud niya, atong kutloon kini’ng napatik sa Lungsoranon: “Abandonment is the most serious ‘illness’ of the elderly, and also the greatest injustice they can suffer: those who helped us grow must not be abandoned when they need our help, our love and our tenderness.”

Imagine, ang mga elders maoy nagmatuto kanato; kun wala sila, wala usab kita. Daghang mga pagsulay ug pag-antos ang ilang gisagubang aron kita mabuhi. Sa giingon ni Pope Francis, “those who make us grow,” unya, atong i-abandon, karon nga lig-on na ang atong kabukogan?

Usa kini ka dako’ng inhustisya, ug masakitan sila pag-ayo, sa higayon nga sila isalikway na, ug dili na hatagan sa mga pagtagad. “For reason of age, often they receive less attention from curative medicine, and are often abandoned,” mipadayon ang Santo Papa.

Haskang paita palandungon … kun mao kini ang mahitabo kanato. Inay, nga sa atong panuigon, mas nagkinahanglan kita’g more attention, i-abandonar na hinoon?

Maayo man gani kay sa atong nasud, ang mga Pilipinhon nailhan sa atong pag-atiman sa katigulangan. Lahi sa ubang kanasuran, labi na sa mauswagon ug highly industrialized countries, nga ang katigulangan wala na’y luna sa kaugalingon nila’ng pinuy-anan – i-assign na’g mga home for the aged.

Kay ang ilang mga anak ug mga apo, busy kaayo, wala na’y panahon pag-atiman kanila. Arang-arang na lang pud ta dinhi sa ato, nga sa atong kakabus, dili kita makaako pagbiya sa  atong katigulangan. Generally, dili kita makaako paghingilin sa atong mga ginikanan.

Padayon: “The elderly, first of all, need the care of family members – whose affection cannot be replaced by the most efficient structures, or the most competent and charitable healthcare workers.”

Tinuod, lahi g’yud ang pag-amuma sa mga anak ug ubang sakop sa pamilya ngadto sa ilang katigulangan – dili kini kapulihan bisan sa labing efficient nga mga health workers ug mga caregivers.

Kini tungod kay ang pag-amuma sa mga sakop sa banay ngadto sa katigulangan, gisambogan og gugma.  Wala kini sa mga commercial nga institusyon nga nag-atiman sa mga tigulang, bisa’g unsa ka efficient sa ilang services.

Lahi g’yud ang lami sa pagkaon nga ihungit sa caregiver kay sa anak mismo nga mohungit ngadto sa kaugalingong inahan o amahan.