Daghan nang mga pagsuway pagpahapsay sa dagan sa trapiko sa Metro Cebu. Apan kasagaran napakyas. Panahon na tingali nga atubangon ang pait nga kamatuoran: Nga ang bisan unsang mga eksperimento ug bag-ong mga lagda di molampos kun molingiw sa tinuod nga tinubdan sa suliran--ang naghinobrang gidaghanon sa mga sakyanan.
Tinuod nga problema ang kakuwang og disiplina sa mga motorista. Samang tinuod nga ang pipila ka lagda sa trapiko nakapasamot sa kahuot inay makapaluag sa kadalanan. Labaw’ng tinuod nga nasamotan ang kahagip-ot sa kadalanan ang nagkadungan nga mga proyekto sa pagsemento ug pagtarung sa drainage system. Apan ang labing dakong labad sa ulo mao ang mas paspas nga pagdaghan sa mga sakyanan.
* * *
Mahimong palapdan ang kadalanan ug mahimo ganing magtukod og bag-o. Apan mas paspas ang pagdaghan sa mga sakyanan. Mahimong tukuron ang dugang flyovers. Apan magpabilin ang problema sa trapiko, igo lang mabalhin gikan sa usa ka dapit ngadto sa lain.
Mahimong higpitan ang mga lagda sa trapiko aron mas madisiplina ang mga motorista. Apan kun ang kakuwang sa luna ug pagpunsisok sa mga sakyanan maoy suliran, mosaka lang ang palusot sa bahin sa mga motorista ug pangurakot sa bahin sa traffic enforcers. Ma-epektibo lang ang bisan unsang sulbad kun i-sentro sa pag-iban sa mga sakyanan sa kadalanan.
* * *
Labing epektibong tubag ang epektibong mass transport system. Kun matukod ang kasaligan nga sistema sa tren o buses, mapapas na ang mas daghan nga gagmay’ng mga sakyanan ug makaginhawa na og luag ang kadalanan.
Ang public utility jeepneys (PUJs) ug tricycles adto na sa sudlunon nga kadalanan, ug mahimong mas luwas nga alternatibo sa mga habal-habal. Ang mga tag-iya sa pribadong mga sakyanan mao nay moboluntaryo paghipos sa ilang mga sakyanan kay mas paspas ug mas barato ug mas kasaligan na man unya ang mass transport system sa pag-abot sa mga eskuylahan, trabahoan ug ubang destinasyon.
* * *
Apan lisod ug gastuso ang pagpatuman sa bisan unsang mass transport system. Aprobado nang bus rapid transit (BRT) apan alang lang sa Dakbayan sa Sugbo ug wa pay klaro kanus-a mapatuman. Ang light rail transit (LRT) gisalikway nang daan kay siyam-siyaman pa una makapangita og pundo ang gobyerno o pribadong sektor.
Sa kasamtangan, unsa may mahimo sa lokal nga mga opisyal sa Sugbo? Mangahas ko pagsugyot nga sugdan na nila pagtuon ang nagkalainlaing mga paagi pag-iban sa mga sakyanan sa kadalanan nga napamatud-an na sa dagkong mga dakbayan sa kalibotan. Wa magsilbi ang odd-even ug color coding schemes sa Metro Manila apan posibleng magsilbi ang electronic road pricing (ERP) scheme pagpabayad sa mga motorista sa paggamit sa labing huot nga kadalanan sa kinapusoran sa dakbayan nga nakaiban sa kahuot sa trapiko sa Singapore.