Sa makausa pa, gipahinumdoman ni Education Secretary Armin Luistro ang mga magtutudlo ug mga tagduma sa publikong mga eskuylahan nga hingpit silang gidid-an sa pagpangolekta og bisan unsang bayranan alang sa Christmas parties ug ubang kalihokan. Hingpit ang pagdili. Bisan di pinugsanay. Bisan boluntaryong moamot ang mga tinun-an ug mga ginikanan. Di kapangolekta ang mga prinsipal ug mga magtutudlo. Period.
Hinaot nga wa nay kalibog nga motumaw. Hinaot nga wa nay magtutudlo nga magpalusot nga nangolekta sila tungod ug alang sa kaayuhan sa eskuylahan ug sa mga tinun-an. Nga gusto lang silang maalegre ang Pasko sa mga bata. Nga igo lang silang gipalihug sa parent-teachers associations (PTAs). Akong usbon, di kapangolekta ang mga prinsipal ug mga magtutudlo!
* * *
Bugtong gitugotan sa pagpangolekta og bayranan mao ang PTAs. Apan ang mga ginikanan ra. Way labot ang mga magtutudlo. Gidid-an ang mga magtutudlo pagpangolekta sa bayranan sa PTAs aron nga di mahudlat ang mga bata. Ang kapakyas pagbayad di mahimong sukaranan sa paghagbong, o sa di pagpirma sa clearance, o pagtago sa school cards sa mga tinun-an.
Ang mga bayranan sa PTAs kinahanglan nga nauyonan sa mayoriya sa mga ginikanan, gamay rang kantidad pinasikad sa ubang daghang bayranan sa mga ginikanan sa pagpada sa ilang mga anak sa eskuylahan ug, labaw sa tanan, kinahanglan nga boluntaryo ang tanang bayranan. Atong klaruhon: Gitugotan ang pagpangolekta sa PTAs; apan di pugsanay. Way bisan unsang bayranan nga pugsanay. Boluntaryo ang tanang bayranan.
* * *
Ubos sa kamandoan sa Department of Education (DepEd), nga gisugdan sa panahon pang anhing Education Secretary Raul Roco ug gilab-as matag tuig tingtungha, ang wa tugoti o pinugsanay nga pagpangolekta og amotan mosangpot sa:
Una, pagkatangtang sa recognition sa PTAs gikan sa DepEd (pasabot, di na silang karepresentar sa mga ginikanan ug di nang kapasiugda og bisan unsang kalihokan); ug
Ikaduha, pagpasaka og mga kasong kriminal batok sa mga opisyal sa PTAs.
* * *
Ang mga magtutudlo, prinsipal ug ubang tagduma sa eskuylahan mag-atubang sab og mga kasong administratiba kun moapil sa pinugsanay nga pagpangolekta o way pagtugot nga mga amotan. Nga mahimong mosangpot sa pagkasaba (sa unang kalapasan), pagsuspenso (sa ikaduha) ug pagkataktak sa trabaho (sa ikatulong kalapasan).
Sa akong pagsuwat ini, nagbaha na sang reklamo sa mga tinun-an ug mga ginikanan sa dagko ug pinugsanay nga mga amotan alang sa Christmas parties. Nga ang kalapasan nagpadayon hangtod karon, tulo ray posibleng hinungdan: May pribado gyong mga bulsa nga niburot sa mga amotan; bugo ang mga magtutudlo nga wa kasabot sa gibalikbalik nang mga lagda; o kutob ra sa papel ang pagdili kay ang kadagkoan sa DepEd utro sang nakakuwarta o ganahan sang mo-ub-ob og inasal sa ilang paglibot sa Christmas parties.