Nagpuyo sa baybayon papahawaon

Daghan sa atong mga kaigsuonan gikan sa probinsya ang molugsong sa mga dagkong syudad aron  manimpalad. Kini tungod sa mga oportunidad ug kapanginabuhian  nga mamahimo nilang kasudlan sa mga urban areas sama dinhi sa syudad sa Sugbo. Kini maoy hinungdan nga  ang ubang gikan sa probinsya  nga way kapuy-an mamahimong squatters dinhi sa syudad ug ang uban adto na magtukod og pinuy-anan daplin sa kasapaan, ilawom sa mga taytayan o sa mga baybayon bisan kun kini unta gidili. Apan kun ang gobiyerno momando sa pag-demolish sa ilang pinuy-anan aduna pa ba silay mahimo niini? Kana nga pangutana ang atong tubagon karon.

Dear Atty. Divine;

Aduna koy pangutana labot sa akong gipuy-an. Dugay na kaming nagpuyo sa maong lugar mga 30 ka tuig na ug anaa kini nahimutang duol sa baybayon. Karong bag-o gipahibawo mi nga papahawaon sa gobiyerno ang  tanang molupyo daplin o duol sa baybayon human sa nahitabo sa Tacloban City nga naigo sa storm surge dala sa super typhoon nga si Yolanda. Ang akong pangutana attorney kun madali-dali ba mi pagpahawa sa gobiyerno nga dugay na man ming nagpuyo sa maong lugar? Unsa may maayo namong buhaton aron kapugngan ang pagpapahawa kanamo? Mamahimo ba kaming mangayo og kabalhinan kun ila gyud ming papahawaon? Hinaut nga imong matubag ang akong mga pangutana. Daghang Salamat. — Tony

Dear Tony;

Human sa nahitabong kalamidad sa Tacloban City nga daghan ang nangamatay tungod sa storm surge nga sagad sa mga nakalas mao gyud kadtong nagpuyo sa mga baybayon, gipaninguha karon sa atong gobiyerno pinaagi sa mga local nga kagamhanan nga di na mahitabo  pag-usab ang maong trahedya. Kini maoy hinungdan nga ilang giplanuhan nga papahawaon daan ang mga tawong nagpuyo sa mga baybayon. Kining atong mga baybayon, di gyud unta kini angayan nga tukuran og mga panimalay kay gawas nga peligro ilabi na kun mosaka ang tubig, makahatag sab kini og problema  sa kadagatan kay ang hugaw ug basura sa mga tawong nagpuyo niini adto ra man sab nila  ilabay sa dagat. Mahulog gyud nga illegal kining mga panimalay nga gipangtukod sa mga baybayon  busa kun ang inyong lokal nga kagamhanan mohingusog sa pagpahawa kaninyo wa gyud kamoy mahimo niini kun pagbuot na sa gobiyerno. Bisan kun dugay na kamong nagpuyo sa maong lugar wa kana magpasabot nga di na kamo mamahimong idemolish.

Maglisud mo pagpugong sa mando sa gobiyerno ilabi na kay di man kamo ang tag-iya sa dapit nga inyong gipuy-an. Ang maayo ninyong buhaton karon mao ang paghangyo sa inyong lokal nga kagamhanan nga kamo mahatagan og relocation site sama sa gibuhat sa ubang lungsod o syudad nga ilang gihatagan og relocation site  o kabalhinan ang mga nagpuyo sa mga baybayon nga ilang gipapahawa. Kanang gibuhat sa atong gobiyerno alang ra usab kana sa inyong kaluwasan ilabi na kun kamo pamilyado ug dunay mga anak. Hinaut nga akong natubag ang imong mga pangutana. Salamat sa imong pagsunod sa atong column ug God Bless. — Atty. Divine

* * *

 Alang sa inyong mga pangutana, ipadala lang sa Legal Corner sa Banat News sa V. Gullas Street, Cebu City or email sa [email protected]. ug akong tubagon ang inyong pangutana matag adlaw’ng Miyerkules ug Domingo pinaagi sa akong column.