Abunda ang mga sumbanan sa pagpabarug pagbalik sa amihanang Sugbo, Bohol ug silangang Kabisay-an nga maoy labing naggusbat sa nagsunod nga mga katalagman sa bagyong Yolanda niadtong Nobiyembre 8 ug linog niadtong Oktubre 15. Apil nang malampusong mga lakang sa ubang kanasuran nga nahiagoman sa mas lapad nga mga kadaot.
Si kanhi senador Panfilo Lacson maoy sentro sa nasudnon ug kalibotanong atensiyon sa mosunod nga katuigan sa iyang pagduma sa higanteng rehabilitation. Nipasalig siyang mahingpit ang trabaho sud sa tulo ka tuig. Apan nagkinahanglan sa tabang sa tibuok gobyerno ug sa pribadong sektor.
* * *
Unang rekomendasyon sa mga eksperto sa pagbangon human sa katalagman mao ang pagtukod sa labing daling panahon og coordinating agency nga may igong gahom. Makahatag si Lacson sa gikinahanglan nga lig-ong liderato. Apan si Lacson mismo nikumpisal nga padayon pang gihisgutan asa magsugod ug matapos ang iyang mandato.
Kinahanglan nga ang buhatan ni Lacson makakuha sa hingpit nga pagsalig ug pagpaluyo sa gobyerno, mga biktima, pribadong sektor ug langyaw’ng kanasuran ug mga ahensiya, makahusay sa nagkasungi nga mga interes ug makakumbinser sa mga magbabalaod pag-usab sa mga lagda aron mas paspas nga mapatuman ang mga proyekto, kalutsan ang mga kalangay ug kalibog, sa way pagtanyag og bisan unsang kahigayonan sa mga balhibuon og kamot.
* * *
Ikaduhang rekomendasyon mao ang pagtagbaw sa batakang panginahanglan sa mga biktima--gikan sa pagkaon ug ubang dinaliang panginahanglan, nga makatabang sa pagpahibalik sa normal nilang mga kinabuhi, ngadto sa igo nga construction materials nga kinahanglang makaabot sa labing suok nga mga dapit nga naapektahan.
Ang plano sa rehabilitation kinahanglan nga motubag sa aktuwal nga mga panginahanglan sa mga biktima ug motukod og mas lig-on nga kabalayan ug mga istruktura ug mas nagkahiusang katilingban nga mas andam ug mas takos nga makatubag sa mas bangis nga mga katalagman.
* * *
Ikatulong rekomendasyon mao ang pagtino nga ang tanang hinabang moabot sa mga biktima. Ang pagbaraw sa bisan unsang matang sa pangurakot makadasig sa dugang hinabang gikan sa atong kaugalingong nataran ug sa ubang kanasuran. Kinakusgan nga puwersa pagtino sa kaligdong sa rehabilitation mao ang pagbantay sa katawhan--mga biktima ug mga nanabang--sila ang labing alerto nga mga mata ug mga dunggan sa mga reklamo, pagsusi sa mga ebidensiya ug pagtugkad sa kamatuoran.
Gikinahanglan ang tanang kaisog ni Lacson paghudlat sa mga mapahimuslanon, kakugihan ni Social Welfare Secretary Dinky Soliman ug ang ligdong nga liderato ni Presidente Noynoy Aquino paghipos og dugang hinabang gikan sa kalibotanon nga kahugpongan, pagpalihok sa tanang puwersa sa lokal ug nasudnong gobyerno ug pagdasig sa tanang manggihatagon nga mga Pilipinhon sa pagtampo di pagtamay, paghiusa di pagtinulisokay ug pagpakigbisog sa pagbarug di pagkaluya ug pagtahan.
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com.