Wa’y kinutubang pasalamat

Sa mga higayon nga duawon sa katalagman ang usa ka dapit sama sa nahitabong linog kapin sa usa ka semana na ang nakalabay, masukod ang katakos sa usa ka dapit sa pagbarug tunga-tunga sa lapad nga pagsuway. Apan ang labing dakong sinyales sa usa ka lig-on nga komunidad, anaa sa wa’y kinutuban nga pagtabang. Dakong kadaot ang gibilin sa linog sa lalawigan sa Bohol. Ug sa akong pagduaw sa maong lalawigan sa matag adlaw, lain-laing sugilanon ang mosugat kanako. Lain-laing tawo nga bitbit ang lain-laing reklamo ug problema. Apan ang nakanindot, tunga-tunga sa pagsuway nga niabot—wa’ makalimot ang mga Bol-anon sa pagpahiyom ug pagpasalamat nga wa’ sila pasagdi labi na ning labing ngi-ob nga panahon sa ilang kasaysayan.

Sa akong pagsakay sa Skypatrol, di’ maklaro sa layo ang epekto sa linog sa isla sa Bohol. Apan samtang magkaduol sa lugar, mas tataw gikan sa taas nga bahin ang mga tent nga gilatag sa gawas nga bahin sa mga balay. Lain-laing kolor sa nagkadaiyang gidak-on. Apan usa lang ang buot ipasabot ini. Kini ang ilang nahimong gikapasilongan su’d sa kapin usa ka semana human sa linog. Uwan ug init—sa mga tent sila nagpasilong aron tungod sa kahadlok nga mobalik pa sa ilang mga balay nga nagusbat, naguba ug di’ mahimong kapahimuslan. Sa pagkanaog gikan sa helicopter, mas sakit nga kamatuoran ang kanunay nga mosugat nako. Su’d sa usa ka gamay nga tent, nagpunsisok ang lima ngadto sa walo ka pamilya. Apan bisan sa kainit ug katugnaw nga ilang nasinati, wa’y reklamo nga madunggan gikan sa mga Bol-anon. Inay, puno sila sa pahiyom ug wa’y kinutubang pasalamat.

Pasalamat sa kahitas-an ang kanunay nga mogawas sa baba sa mga Bol-anon nga bisan sa padayong pagtay-og nga ilang nasinati, gisalig na ang tanan sa kahitas-an. Di’ nako masabtan asa naggikan ang pagtuo sa mga Bol-anon nga bisan kun kuwang ang hinabang nga nadawat ug wa’ pa mabati sa uban ang tabang sa gobyerno, di’ yawyaw ang mogawas sa ilang mga baba apan ang pasalamat nga wa’ sila biya-i tunga-tunga ining dakong kadaot nga ilang gihambin karon. Ang dakong pasalamat sa mga Bol-anon mao nga wa’ sila pasagdi sa mga Sugbuanon nga maoy unang nakapada’ og tabang ngadto nila bisan kun ang Sugbo nakasinati ‘sab og mga pagtay-og.

Ako mismo nga nagtan-aw ug naminaw sa ilang mga sugilanon nakaingon sa kaugalingon nga imposible kun mahimo nako ang ilang pagpas-an sa labing dakong pagsuway nga ilang giatubang karon. Daghan sa mga Bol-anon ang nagtan-aw sa ilang mga balay nga nangluhod ug nagusbat na ug di’ na mahimong kapahimuslan. Ang maong mga balay ang nahimong timailhan sa paningkamot sa mga Bol-anon nga su’d sa dugay katuigan ilang gipundar. Ang maong mga balay ang buhing testigo unta sa ilang kalipay, kasubo ug panaghiusa isip usa ka pamilya. Ang maong mga sugilanon, karon nasugalan sa pait nga kasinatian tungod sa linog nga nahitabo sa ilang dapit.

Daghan ang pangutana, kanus-a kaha makabangon ang Bohol human sa maong trahedya. Mismo ako nga nagtan-aw sa ilang mga balay, nisu’d sa mga tent nga ilang gipuy-an ug nihatag og panahon sa pakighinabi kanila ang nauwaw sa akong tubag sa maong pangutana. Nagtuo nga lisud nang makabawi ang Bohol. Apan gipamatud-an sa mga Bol-anon nga wa’y linog ang makatay-og sa ilang pagtuo ug wa’y pagsuway nga makababag sa ilang tinguha nga mobarug human ining maong matang sa pagsuway.

Sa hinay-hinay nga paagi gihimo na sa mga Bol-anon ang mga lakang aron makabawi gikan sa katalagman. Ang uban nagbukas na sa ilang mga tindahan. Apan usahay kinahanglan nga manira tungod kay aduna na ‘say laing pagtay-og. Ang mga bata nga naglisud pa sa pagdawat sa maong katalagman nga niabot nila, nagsugod na sa pagduwa ang mga bata aron bisan matag karon ug unya, ilang matagamtaman ang mga pagtay-og. Magpadayon ang pagbarug sa Bohol bisan sa mga pagsuway uban ang wa’y kinutubang pasalamat ngadto sa mga nitabang nila.

Email: [email protected] or [email protected].