EDITORYAL - Bata‘ng hinan-aw’g TV dali’ng makriminal

Mao ra og  di katuohan  apan  gitun-an  kini  sa  mga  psychologist nga  ang  bata  nga  hilig  kaayo  motan-aw  og  mga salida sa  TV  nga  bahin  sa krimin  dako kaayo  og  posibilidad  nga  mahimong  kriminal  luyo  sa  pagka–bata  pa  og hunahuna  niini.

Sa mga pagtuon  nasuta nga  mas  agresibo  ang  mga  bata  ug mas  dali  nga  mobakyaw  sa kamot  aron  sa pagmugna  og  krimin  itandi  sa  mga  dagko  o  hamtong  na  og  pangisip.

Tungod  kay  dali  nga  mosagop  ang utok  sa bata  sa  mga  butang  nga  makadani  sa hunahuna  niini  ilabi  na  sa  mga salida  nga action  ug  krimin, mosamot  ang  ilang  kaisog  kay  ang  ilang utok  ma-impluwensahan  man  sa magdala  nga  actor  sa mga  pelikula  nga  kanunay  nilang  masud-ong.

Bisan  pa  kundi  sila  kaantigo  mogamit  sa ilang  kamot  alang  sa self-defense, apan  tungod kay  ang  kasagaran  nilang  makita  sa  pelikula  mao  ang  mga  hinagiban  sama  sa  pusil ug  uban  pang mahait  nga  armas para  sa pagpabanaw  og  dugo,  di  na  nila  kinahanglanon  ang  pagbansay  og  karate  kay alang  kanila kapoy  na  kaayo.

Ang dali  nilang  magamit  mao  ang  pusil  o  kaha  kutsilyo batok  sa ilang  kalagotan  nga  tawo,  nga  kun sulsolan  na  sila  sa ilang  konsensya  aron sundon  ang  nakita  nilang krimin  sa TV, dali  kaayo nilang  bakyawon  ang  ilang  kamot aron    himoon  ang  usa  ka krimin.

Busa  ang  mga  ginikanan  nga  may  kabalaka bahin  sa mga salida    sa TV  nga maoy   dali   nga  mo-impluwensiya  sa  utok  sa  bata,  mas  maayo  bayang  ipahibawo  sa  mga  anak  nga  maot  og  epekto  ang  kanunay  nga  pagtan-aw og  mga  salida  sa pelikula  nga anaa  sa TV   sa ilang  lawas  ug utok.

Apan  usahay  ang  mga ginikanan  tungod  sa ka-moderno  na  karon  sa  mga  kahimanan  sama  sa internet  maglisud  na  pagsumpo  sa  ilang  mga anak.

Kay sa kadaplinan  sa kadalanan sayon  ra kaayo  sa bata  nga  mobayad  og  internet   aron  mopasalida  og dugoong   mga  salida  nga samtang  sila ang  magduwa niini,  mabutang  sa ilang  isip nga mao ra gayud  og  sila  mismo  ang  mikupot  sa armas  ug  mipatay  sa daghan  niyang  kaaway. Ang  maong  kasinatian  maoy  modominar  sa iyang utok  nga sa panahon  nga  may  kaaway  siya  sa eskuylahan  o kaha sa balay, gaan  kaayo  niyang  bakyawon  ang  iyang  mga  kamot  aron  mobuhat  og krimin.