Base sa pagtoon sa atong mga eksperto sa medikal, atong hisgutan kun asa makuha ang tumor, diabetes o kanang nanggahi o ningtuskig nga mga kaugatan.
Aduna kini duha ka hinungdan ngano makakuha kita aning matang sa sakit. Kini mao ang sa sulod o internal ug sa gawas o external.
Kining sa internal mao kadtong sakit nga napanunod sa kaliwat o hereditary, pinaagi sa atong genes. Sa ato pa ang atong pagkasakit anaa sa kumbinasyon nga internal ug external.
Ang hereditary nga sakit, sama sa hayblad o altapresyon kun ang amahan ug inahan pulos naa ani, 45% ang posibilidad nga hayblad usab ang anak. Kun ang inahan o amahan may hayblad, 28% may posibilidad ang anak may hayblad. Apan kun ang inahan ug amahan way hayblad, 3.5% lang ang sa anak niini.
Kini usab ang hinungdan ngano may mga batang gipanganak nga taas nag kolesterol. Mao usab ang mahitabo bisan sa mananap di managsama ang ilang kahimtang tungod sa nagkalainlaing komposisyon sa mga genes. Duna gani ubang tawo nga haskang nakakaon og mantikaon o karne pero wa gyu’y hayblad.
Ang sa external mao kadtong pagkasakit gumikan sa makadaut diha sa palibot.
Hinoon ang epekto ning tanan adto na igkatiguwang, depende sa kahimtang sa sistima o straktora sa panglawas. Unsa man ang komposisyon sa genes nato, kun mabinantayon lang sa maayong istilo sa kinabuhi, mahimsog ka gihapon. Gikinahanglan gayud nga atong tamdan ang batakan sa kahimsog sa panglawas.
Kita mismo ang maayong doctor sa kaugalingon nga hugot makadisiplina nga mobuhat sa unsay angay o ikaayo sa lawas. Permi ibalanse ang atong pisikal, mental ug emosyonal. Angay timan-an nato nga unsa man ang sobra nga gikinahanglan sa lawas makadaut kana nga kalagmitan usab sa pagkasakit.