Ungo nagpuyo sa bungtod

Wala nay motungas sa bungtod nga nag-umbaw sa balangay sa San Gabriel. Kaniadto ang bungtod nga ginganlan nila’g “Lovers Hill” mao gyu’y kanunay’ng suroysuroyan sa mga managhigugmaay ug anhi usab nila dinhi sublia ang ilang mga saad ug panumpa.

Nindot man gud kining bungtora kay dunay mga dagko ug karaang kahoy sama sa akasya, tugas, banaba, anunang, dapdap ug uban pa ug unya diha sa may kinaubsan dili layo sa abagahan anaa ang tubod nga nagdagayday sa tumang katin-aw.

Sakop kini sa sityo Magbanwag nga mga mag-uuma ang sagad nga mga lumolupyo dinhi. Apan dihang duna nay nagpuyo sa may taluktok sa bungtod nga ilang gidudahan nga mao ang mangtas nga wakwak nga kanunay lang mangabat sa sityo ug sa tibuok balangay wala na gyu’y muadto sa bungtod.

Si iyo Talio ang ilang gikahadlokan. Kalit lang kining mitumaw ug naghimo’g payag sa bungtod. Si Mr. Agusto nga maoy tag-iya sa yuta diin nahilakip ang maong bungtod wala lang mangusog nga mapahawa ang maong tiguwang apan dihang dunay gibalbal sa may sityo Magbanwag ingon sa naalerto si Mr. Agusto. Busa, nakigsulti siya sa kapitan nga si kapitan Hipolito.

“Tinuod ba gud ang maong tabitabi, Kapitan, nga kanang tiguwang nga naa karon magpuyo sa bungtod usa ka ungo?” ni Mr. Agusto pa ngadto sa Kapitan.

“Wa na gyu’y lain, Mr. Agusto, kay sukad nga miabot kana si iyo Talio sa bungtod, daghan nang gipangbalbal dinhi sa ato. Ug dili tiaw ang gibating kalisang sa mga lumolupyo,” tubag sa kapitan.

“Unya, Kapitan, unsa may imong huhom?” mitutok si Mr. Agusto kang kapitan Hipolito.

“Patyon ang tiguwang ug daoban ang iyang payag,” may pahiyom nga mihulma sa mga ngabil sa kapitan human niya malitok ang iyang hukom.

Tuod man, usa ka gabii, maoy nakita sa mga lumolupyo diha sa kinaubsan sa bungtod nga nagdilaab ang payag ni iyo Talio. Taudtaod naugdaw. Silang tanan nagtuo nga patay na si iyo Talio kay naapil sa pagkasunog apan usa ka hapon niana misaka ang tiguwang sa barangay hall ug nangita kang kapitan Hipolito. Gikan niadto wala na mopatim-aw si iyo Talio ug nahanaw  pud si kapitan Hipolito ug ang iya na lang first councilor ang mihulip sa iyang puwesto.

Daghang nagtuo nga patay na ang Kapitan kay gibalbal sa tiguwang. Apan may tabi nga mitumaw nga ilang nakita si iyo Talio ug Hipolito nga tua na magpuyo sa isla Lagom-Samad, ang isla nga daghang mga ungo. Apan nganong tua man didto si Kapitan Hipolito? (Kataposan)