United, we stand. Divided, we fall

Gikulbaan si Estrella nga nag-abli sa sobre sa sulat nga pinadala sa iyang bana nga si Donato. Wala na sila’y maayong buot sa iyang bana. Nagkinihaay na sila aron sa pagbahinbahin sa ilang mga kabtangan. Tua na puyo si Donato sa balay sa ilang kinamanghurang anak nga si Leo. Lima ra ilang anak. Ug may mga apo na sila. Dihang naglunang na sila’s ilang kadatu, anha pa hinuon sila mag-away-away. Gipaaway sila’s ilang kinamaguwangang anak nga si Donato, Jr. Ilang ikaduha ug ikatulong anak nga sila si Kenneth ug Kevin, tua’s Amerika namuyo ug haruhay na didto. Ang ikaupat nga si Clara, dalaga pa, ipon ni Estrella.

Sa bag-o pa silang minyo ni Donato, nagsugod lang sila’g gamay’ng tindahan nga sari-sari ug karenderya. Karon, daghan na sila’g mga branches nga restawran ug mga convenient store lukop sa siyudad sa Dumaguete. Kasamtangang tua puyo si Donato sa Cebu kay nasakit sa kasingkasing. Ug gihugonhugonang operahan sa kasingkasing. Tulo ka tuig na nga pending ilang kaso nga Judicial Separation of Conjugal Properties. Intriga ug hulhog sa mama’s boy nga anak nila nga si Donato, Jr. ang nagtukmod ni Estrella nga ikiha si Donato.

Nikurog og gamay ang mga kamot ni Estrella nga naghikyad sa sulat ni Donato, aron mabasa niya karong buntaga, samtang naglingkod siya sa terasa sa ilang balay. “Minahal kong Estrella, nakaamgo na ko nga dili maayo nga ipadayon ta ang atong buroka. Mga abogado ray makakuwarta. Way abogado nga motambag nato sa pag-areglo, kay maminusan ilang panguwarta. Andam kong mangayo’g pasaylo sa akong mga kasaypanan, kun duna man. Apan nasayod ko nga nipatoo ka sa mga intriga ni Junior. Maong nipasaka dayon ka og kaso. Apan hunahunaa nga si Junior, maoy pinakaway swerte nga anak nato. Kay siya ray nagbugsik sa atong kuwarta. Siya pirmi ang mangayo’g kuwarta nato, aron magpundar og negosyo. Apan sobra na sa napulo ang negosyo iyang napundar. Palpak tanan. Ang depekto naa sa pagkatawo ni Junior. Busa, ayaw na siya tuhoi. Dili ba ka maulaw nga tigulang na ta? Hapit na ta mangamatay? Unya nag-away-away atong pamilya tungod sa kabtangan. Kining atong napundar sa atong hinaguan, alang man ni tanan sa atong mga anak ug mga apo. Busa, gusto ko nga magmalinawon ug malipayon ta sa mga katapusang adlaw sa atong kinabuhi. Gusto ko nga mahinumduman ta’s atong mga anak ug apo sa katarong. Dili sa pag-away-away ug pagpasanginlanay nga dunay nagluib sa atong kaminyoon. Kanang mga sutsot nga dautan, that is the work of the devil. Gustong bungkagon atong relasyon. Dili ta kaaway. Ang atong pamilya usa ka team. We should help one another. Not destroy one another. United, we stand. Divided, we fall. Unsa na man lang ang atong gipanumpaan sa kasal. In sickness or in health, for better or for worse. ‘Til death do us part. Hamubo na lang ang panahon nato sa kinabuhi. Inig kamatay nato, biyaan tanang mga kabtangan. Busa, samtang buhi pa ta, ato nang ibahinbahin sa atong mga anak atong kabtangan. Papaulia sila’s Kenneth ug Kevin. Mag-reunion ta. Ug mamirma og papeles sa  pagbahin-bahin sa atong kabtangan ngadto’s atong mga anak, sa makiangayon nga paagi. Dili nato ipaagi sa husgado, kay dako’g mapahat sa mga abogado sa ilang attorney’s fees”.

Nitulo ang luha ni Estrella. Natandog siya sa mga pulong sa iyang bana. Wa na lang niya tiwasa og basa ang sulat. Ug nakahukom siya nga iyang sugoon si Junior sa pag-adto sa ilang abogado. Aron ipaatras ang kaso. Nakaamgo na siya’s iyang dakong sayop tungod sa hulhog sa pinangga ug paborito niyang anak. (Kataposan