Dili na ungo si Hiyas

Panadtaran, San Fernando, Cebu

Nganong imo kong gibudhian, Mikael,” ni Hiyas pa ngadto sa iyang hinigugma. “Di ba nagsinaaray man ta, nagsumpaay nga wala gyu’y usa nga maglimbong sa atong pagminahalay, apan ngano man kini, ha, pasabta ko?”

“Hiyas, nasayod na ko bahin sa inyong kaliwat. Nga kamo mga kaliwat og ungo,” ni Mikael pa sa kalma nga tingog.

“Kinsay imong nahibaw-an, ha, nga kami kaliwat og ungo?” ni Hiyas pa nga mitulo na gyud ang mga luha.

“Si Lolita, siya ang misugid kanako sa tanan,” mitutok si Mikael kang Hiyas. “Busa, pasayloa na lang kong daan, Hiyas, kay karon na lang adlawa ang utlanan sa atong gugma...”

“Sige, Mikael, mao man kaha. Manghinaot ko nga magmalipayon kamo ni Lolita sa inyong relasyon karon,” ug dayong lakaw ni Hiyas.

Milabay ang daghang katuigan sukad niadto. Wala na gyud magkita pa si Hiyas ug Mikael. Apan wala damha nga nabiyudo si Mikael dihang namatay si Lolita sa sakit nga dili masabtan sa mga doktor. Ug karon nag-inusara na lang si Mikael sa iyang dako ug hamugaway nga panimaye. Wala sila’y anak ni anhing Lolita busa mingaw karon ang iyang kalibotan nga mora’g kanunay na lang nga anaa siya sa dulom. Ug aron malimot siya milarga siya paingon sa Canada kay duna man siya’y manghod didto nga naminyo og usa ka Canadian. Ug didto sa usa ka parke sa dapit duol sa gipuy-an sa iyang manghod, wala niya damha nga iyang ikahibalag pag-usab si Hiyas.

“Hiyas, ikaw ba kini?” ni Mikael.

“Oo, ako kini, Mikael,” tubag ni Hiyas. Misamot karon katahom si Hiyas. “Kumosta ka na?”

“Nia, usa na ka biyudo, kay namatay man si Lolita,” hinay niyang tubag. “Ikaw, kumosta na sab?”

Mipahiyom si Hiyas. “Okey ra man ko. Dili na ko ungo.”

Nahatutok si Mikael kang Hiyas human niya mabati ang gipamulong. “Unsay dili na ungo god...”

“Oo, ako, dili na ungo. Di ba imo man kong giilisan ni Lolita kay lagi kaliwat mi’g ungo. Patay na ang akong tatay. Patay na pud ang akong nanay, busa, wala na koy problema. Dili na ko ungo...” Mipahiyom si Hiyas.

Mora’g gibatig kalipay si Mikael sa iyang nabati gikan sa babaye nga kausa nakatilaw sa iyang limbong. Oo, tungod sa iyang pagka kaliwat og ungo ni Hiyas iya kining giilisan ni Lolita. Ug karon mahimong balikon nila ang ilang nabugto nga gugma.

Matag gabii mamisita si Mikael kang Hiyas kanang gikan na siya sa iyang trabaho. Ug wala tuyoang nagkadugtong pagbalik ang ilang tagsatagsa ka pagbati nga nagkutay og tim-os nga paghigugma.

“Nakigbalik ka nako, Mikael, kay dili na man ko ungo, di ba?” ni Hiyas pa nga mitutok sa takdol nga buwan nga bag-o pang misubang. “Mikael, didto sa ato sa Pilipinas, ako usa ka ungo, apan dinhi sa Canada, ako usa ka langyaw’ng ungooo...grrrr....” ug gipang-it ni Hiyas ang liog ni Mikael. Ug gisuyop ang dugo.

Ug miagulo si Mikael, dayon nalup-og kini. Pagka taudtaod mibakod si Mikael ug mitutok sa takdol nga buwan. Ug mikalit kini’g ngulob sama sa usa ka iro, ug dayon misulbong ang lanog kaayong uwang sa iro nga kaganina mao si Mikael ug karon usa na ka mangtas nga ungo ug misunod pag-uwang si Hiyas, “Awoooooo!!!!” (Kataposan)