Panadtaran, San Fernando, Cebu
Dinhi sa balangay sa Puting Tabon may usa ka bata nga kanunay lang mag-inusara. Mora’g namatikdan kini sa iyang inahan ug amahan nga sila si Undoy ug Aurea. Hinuon, dunay mga higayon nga makigdungan si Brendo sa iyang tatay ug nanay sa ilang pagpamahaw o di ba sa ilang paniudto apan kun panahon gani sa panihapon dili kini makigdungan kanila.
Dihay gabii nga nanihapon sila si Undoy ug Aurea apan wala si Brendo. Tungod niini, mitindog si Undoy aron pangitaon ang ilang bugtong anak ug padunganon sa ilang pagpanihapon apan napakyas si Undoy kay wala gyud niya hikit-i ang bata. Si Aurea nga nagpaabot kang Undoy wala na lang pud mopadayon sa iyang pagkaon. Taudtaod miabot si Undoy nga minghoy ang nawong.
“O, hain man si Brendo, Doy, wala man lagi siya,?†ni Aurea pa ingon sa nabalaka sa iyang nakita.
“Niabot na lang ko sa lugot, Aurea, apan wala gyud nako makita si Brendo, hain kaha tong bataa, gabii na ra ba. Ngitngit ra ba kaayo kay dulom karon ang gabii, ikaduha karon sa dulom,†mikunot ang agtang ni Undoy nga nabalaka usab. Tungod niini, wala na ganahi silang mokaon kay ang kabalaka maoy nagpasulabi sa ilang tagsatagsa ka dughan.
Tuadtaod may mituktok sa pultahan, midali dayon pagduol si Undoy aron ablihan ug dihang iya na kining naablihan diha si Brendo nga nagbarog nga nagbinaklid sa iyang duha ka bukton, nagtutok kini kang Undoy ug namulong, tay Undoy, duna lagi tiguwang nga miduol nako didto silong ug iya kong gidala sa iya balay...†niini pa.
“Ha, ti-tiguwang...kinsa man, ha, Dong Brendo, kaila ka niya?†nagpakisayod si Undoy.
Milingo-lingo ang bata nga nagbinaklid gihapon sa iyang duha ka bukton nga ingon sa buot kining itago sa mga mata sa iyang amahan.
“Yuna pa, nganong ingon sa imong gitagoan nang imong mga kamot, naunsa man diay ka?†ni Undoy pa. “Daghan lagi balhibo ako mga kamot, Tay Undoy, ug dali ra ko katkat kahoy,†sa bata pa ug iyang gipakita ang duha niya ka mga bukton sa iyang amahan.
“Ginoo ko, naunsa man nang imong mga bukton, kadaghang balhibo ana, Brendo? Mura’g mga balhibo sa unggoy!†Mitaas ang tingog ni Undoy.
Hasta si Aurea nalisang usab sa iyang nasaksihan sa nahitabo sa mga bukton sa ilang anak ni Undoy. Ug dinhi nagtuo si Aurea nga gipakaon si Brendo og patakod sa pagka-ungo ug kadtong tiguwang nga midala kaniya sa balay niini usa kadto ka mangtas. Ug kun wala siya masayop kadtong tiguwang mao si Ingko Segundo, ang gibantog nga ungo nga tua magpuyo sa may bungtod nga nahimutang sa sityo Balili.Ug mao usab ang pagtuo ni Undoy nga gipatakdan ang ilang anak. Gikan niadtong gabhiona ingon sa nagluya na ang bata. Unya usa ka mingaw’ng gabii may upat ka tawo ang mikalit lang pagsaka sa balay nilang Undoy ug Aurea. Ug kay may kaanyag usab si Aurea maong gigapos si Undoy sa mga tulisan ug si Aurea gigisian sa iyang sinina aron ilang pahimuslan.
“Wala...wala tawon mi kuwarta dinhi sa balay. Tua sa bangko ang halin sa among mga baka,†ni Undoy pa nga mipahayag. “Ayaw tawon ninyo binuangi ang akong asawa, maluoy mo. Ugma, mag-withdraw ko sa bangko ug akong ihatag ninyo, maluoy tawon mo...â€
Igo lang nangatawa ang upat ka mga tulisan. Unya, ang usa sa mga tulisan misugod na paggakos ug paghawokhawok ni Aurea.
“Ayaw tawon ko ninyo binuangi, maluoy mo nako!†milanog ang tingog ni Aurea nga wala nay sapot ang lawas.
“Buhii ninyo ako Nanay, ngano inyo siya gakosgakos ug inyo pa gyud hagkan, ha?†si Brendo kalma kaayong miduol ug unya nagbarog na atbang sa upat ka mga tulisan. “Kinsa man mo?â€
Unya, kalit lang milukso si Brendo kinsa gitugkan pag mga balhibo ang mga bukton ug duna nay tag-as kaayong mga kuko ang iyang mga tudlo.“Yaaaaeeeee!†Misiyagit ang bata ug gipangkuniskunis ang mga tulisan nga wala makapiog sa kusog ni Brendo. Nakuniskunis gyud niya ang tulisan kinsa nanagan nga daghan kaayo’g mga samad. Pagka-ugma, napalgan ang upat ka patay’ng lawas sa mga tulisan didto sa may lugot. Ug nahibulong sila si Undoy ug Aurea kay nawala na ang mga balhibo sa mga bukton ug kamot ni Brendo human kini haplasi sa lana nga dala ni Ingko Segundo, ang labing mangtas sa sityo Balili. (Kataposan)