EDITORYAL - ASEAN Military Alliance?

Nganong dili maayong magtukod og military alliance ang Association of South East Asian Nations (ASEAN) bisan pa man sa giatubang karong agresibong mga lakang sa China diha sa West Philippine Sea?

Kun may alyansa militar sama sa North Atlantic Treaty Organization (NATO) ang ASEAN, mapalig-on niini ang depensa batok ni bisan kinsang mga kaaway nga mga nasud.

Kun mahitabo kini, ang numero unong makabenepisyo mao ang upat ka mga miyembro niini nga pulos claimant countries sa South China Sea o West Philippine Sea, nga mao ang Pilipinas, Vietnam, Malaysia ug Brunei.

Maapil sab sa makabenepisyo ang Indonesia kansang Natuna Islands diha sa SCS gidungog sab nga giangkon sa China. Apan uwahi na ang tanan kun karon pa kini himuon sanglit nakagamot na og maayo ang impluwensya sa negosyo sa China sa mga nasud nga sakop sa ASEAN, kun magkinaunsa ug magkagiyera, tibuok ASEAN ang maapektahan ug dili tanang miyembro mosugot gubaton ang China.

Mao nga imbes nga may maayong sangputan ang alyansa magbunga hinuon kini og mas daghang problema sa tagsa-tagsa ka mga nasud.

Pagkatinuod dili tanang miyembro sa ASEAN ang nahulga karon sa China, gani, ang uban kanila kay nagtuyok ang ekonomiya tungod sa merkado sa China sama sa Laos, Myanmar ug Cambodia.

Dako sab ang negosyo sa China sa Singapore ug bisan gani sa mga claimant countries nga kailog nila sa WPS.

Ang pangutana, unsa may makuha sa ubang miyembro sama sa Myanmar, Thailand, Singapore, Cambodia, ug Laos? Wala man silay direktang hulga gikan sa silingang mga nasud ilabi na sa China?

Gawas pa, naglikay sab ang ubang mga miyembro nga mapagan sa kasamok nga dili sila maoy direktang apektado o wala sila unsaa sa kaaway sa ilang kauban ug mao unyay gamiton batok kanila diha sa local political scene.

Ang labing maayong tutokan nalang sa ASEAN mao ang pagpalig-on sa ilang “political stand” isip usa ka lig-ong organisasyon batok sa China ug uban pang hulga nga sa ilang tan-aw makaguba sa kalinaw sa rehiyon.