Mas daghang mogamit og pabuto unyang gabii

CEBU, Philippines – Kun menus ang mga nigamit og pabuto sa pagsaulog sa Pasko gilauman nga sa pagsugat sa Bag-ong Tuig unyang gabii daghan ang mogamit niini sanglit kabahin na sa tradisyon sa mga Pilipino ang pagpabuto sa pagtuo nga magdala kini og swerte.

Apan may pahimangno ang Department of Health (DOH)-7 sa publiko magmatngon sa paggamit og mga pabuto kay base sa ilang talaan, kinadaghanan sa mga mabiktima sa pabuto mao ang pagsugat sa Enero 1 itandi sa Pasko.

Gipasabot hinuon ni Dr. Expedito Medalla, pangu sa Health Emergency and Management Staff (HEMS) sa DOH-7 nga ilang nabantayan nga nagkagamay na lang ang mabiktima sa pabuto apan kinahanglan gihapon ang pag-amping.

Awhag ni Medalla ngadto sa mga ginikanan nga di tugotan ilang mga anak nga magduwa og bisan unsang matang sa pabuto ug ipalayo sila gikan niini tungod kay base sa uwahing talaan, sagad sa mga biktima di maoy nagpabuto ug napagan lang sila sa iresponsableng buhat sa uban. Mipasidaan si Medalla nga kadtong mabiktima sa pabuto moresulta gyud sa pagkaguba sa ilang kaugmaon.

Daghang mga nabuthan ang nagmahay sa tibuok nilang kinabuhi tungod kay nangapungkol ug nangabuta ug tungod niini naglisod na sila pagpangita og trabaho ug ang uban wa na ganahi sa ilang pagtungha.

Ang DOH-7 mihingusog sa ilang Oplan Iwas Paputok ug nangindahay nga karong tuiga pagsugat sa Bag-ong Tuig way bisan usa nga mabiktima sa pabuto.

Kagahapon, dili mominus sa P200 mil nga kantidad sa mga ilegal nga pabuto nga nakompiska sa kapulisan sulod sa duha ka semanang operasyon ang gipanghumod sa tubig diha sa hawanan sa Police Regional Office-7.

Ang direktor sa kapulisan sa PRO-7, Chief Superintendent Manuel Gaerlan miingon nga  ang pagsakmit nila sa pabuto alang kini sa kaayohan sa publiko ilabi na sa mga bata, ug mas maayo pa nga ipaagi na lang sa pagkanta-kanta ug uban pa nga paglingaw-lingaw dili sa pagpabuto.

Giklaro ni Gaerlan nga ang South Road Properties sa Dakbayan sa Sugbo ug ang Barangay Babag sa Dakbayan sa Lapu-Lapu mao lang ang gihatagan og pagtugot sa Firearms Explosives Security Service Agency and Guards Section (FESSAGS) nga pwedeng baligyaan og mga pabuto.

Tanang pabuto nga gibaligya gawas sa maong mga dapit bisan pa sa mga mall kompiskahon sa kapulisan.

Si Senior Inspector Randy Mendaros, hepe sa kabumberuhan sa Siyudad sa Talisay sa iyang bahin nagkanayon nga walay bisan usa nga niduol sa ilang buhatan aron sa pagpadayag pagkuha og permit aron makabaligya og pabuto.

Nagduda si Mendaros nga ang mga manindahay og pabuto ang gipanghasulan na sa pagkuha og mga requirements aron makabaligya niini, apan nagpasabot kini nga si bisan kinsa man nga mobaligya niini diha sa siyudad maisip sila nga ilegal ug mahimong dakpon.

Matud pang Mendaros, di unta magpadala sa sulog sa kalingawan ang katawhan ug makalimtan na hinuon ang kaluwasan sa tanan ug may mabiktima sa pabuto o ba kaha masunogan tungod sa pagpasagad.

Samtang gipahibalo ni Lapu-Lapu City acting police chief Senior Superintendent Armando Radoc nga kinahanglang usban og seminar ang mga firecracker manufacturers sa Barangay Babag tungod kay makaduha na ka  higayon aduna silay nasakmit nga ilegal nga pabuto gikan sa maong barangay. “Wala nato ma-identify kay katung pag-approach nato, nanagan sila. Atoa na lang gipangkuha ang lisensya nga naa gibutang sa ilahang stalls,” saysay ni Radoc atol sa gipahigayon nga pagkumpiska sa mga ilegal na pabuto sa Barangay Pajac, Calawisan gawas sa Babag. Mipadayag si Radoc nga ang mga namaligya og ilegal nga pabuto posibleng wala naminaw o “nakatulog” sa mga gipahigayon nga seminars sa polis, sa barangay o sa Lapu-Lapu City Bureau of Fire Protection.

Si Mayor Paz Radaza mitataw nga ang barangay officials gyud unta mismo ang responsable sa pag-monitor kung legal ba o dili ang mga negosyo sa konstituwente niini. – Jojo Ugdol, Gabriel Bonjoc ug Christell Fatima Tudtud/EIM) (BANAT NEWS)