Barbero nga namilyonaryo

CEBU, Philippines –  Pag-antos ug kakugi maoy gigamit nga hinagiban sa usa ka kanhi barbero sa paghawan sa iyang agianan paingon sa kalibutan sa mga milyonaryo. Wala mosipyat ang iyang paninguha kay karon usa na siya ka milyonaryo.

Wala ikauwaw ni Dr. Edward M. Dampor, Sr. (DTE) nga kaniadto nag-ilaid siya sa tumang kalisud apan wala kini makapaluya kaniya ug hinuon gihimo niya kini nga inspirasyon aron makab-ot ang iyang mga damgo sa kinabuhi.

Si Dr. Dampor, 66-anyos na karon, mao mismo ang nangunay sa pagdumala sa daghan niya nga mga kompaniya, sama sa Brilliant Metal Craft and Machine Design, BMC Hospital Systems ug uban pa.

Duha ka semana ang milabay, gipahibalo ni Dr. Dampor nga modonar siya og P20 milyones nga kantidad nga Oxygen Generator ngadto sa Cebu City Medical Center (CCMC) aron kapahimuslan sa mga kabus nga pasyente nga manginahanglan og oxygen.

Anak og kabus nga ginikanan

Mag-uuma ra ang amahan ni Edward nga si Juan, samtang maestra ang iyang inahan nga si Pastora. Sa iyang kabatan-on, gipakita na ni Edward ang pagka kugihan pinaagi sa pagtabang sa iyang amahan pagtikad sa ilang uma sa Panaon, Misamis Occidental.

Pito sila nga magsuon sa pamilya mao nga gihulagway ni Edward nga dili gayud haruhay ang ilang pagpuyo ug gani diha nga nakahuman siya sa pagtungha sa high school, milangyaw siya dinhi sa dakbayan sa Sugbo.

Misuway pagtungha si Edward sa University of San Carlos (USC) ug mikuha og kurso nga Nursing, apan wala magdugay, miundang siya tungod sa kakuwang og pangbayad sa matrikula.

Mitrabaho si Edward isip assistant welder sa PICOP kon Paper Industries of the Philippines sa Bislig, Surigao del Sur. Apan ang sayo nga kaminyuon nakatukmod kaniya sa pagpanimpalad balik dinhi sa dakbayan sa Sugbo.

Mieskwela si Edward og bokasyonal nga kurso ug iyang nahuman ang pagka-welder sa Department of Manpower, Development and Placement.

Kini maoy hinungdan nga nadawat si Edward og trabaho sa kanhi Cebu Oxygen and Acetylene Company (COACO) diha sa Barangay Mabolo.

Nagkauban sila sa trabaho si Michael “Mike” Rama nga karon mao na ang mayor sa dakbayan sa Sugbo. Si Rama kaniadto maoy personnel manager sa COACO.

Igo-igo lang ang suweldo ni Edward mao nga nangita gayud siya og mga pamaagi nga madugangan ang iyang kita alang sa iyang pamilya. Naninguha siya nga makakat-on kun unsaon sa pagpanupi.

Barbero sa gabii

Human sa iyang trabaho sa COACO, mo-sideline siya sa pagpanupi sa usa ka barberohan diha sa entrada nga bahin sa Barangay Hipodromo, dili ra kaayo layo sa iyang giabangan nga kuwarto sa Sitio Lahing-Lahing, Mabolo.

Sa adlaw nga Domingo, adto ra siya mag-sideline sa pagpanupi duol sa giabangan niya nga kuwarto aron dili siya mahilayo sa iyang pamilya. “Mikita ‘sab ko kaniadto og P150 ngadto sa P180 ang gabii sa pagpanupi,” matud ni Edward.

Bisan og mabuhi na si Edward ug ang iyang pamilya sa sweldo niya sa COACO ug sa sideline sa pagpanupi, apan gilantaw g’yud niya ang dugang tingusbawan mao nga mihukom siya nga molangyaw sa laing nasud.

Ang gitrabahoan ni Edward, ang Dubai Aluminum Co. Ltd. nakabantay nga may abilidad siya sa pag-welding mao nga gipatungha si Edward og advance welding course sa Dubai Technical School.

Sa tunghaan, kanunay nga gidayeg si Edward sa mga magtutudlo tungod sa talagsaon niya nga agi sa pag-welding sa lainlaing matang sa trabaho.

Bisan og didto na si Edward sa Dubai kaniadtong dekada 80 ug nagsweldo na siya og US2,513 dolyares (P27,000) ang buwan apan wala gihapon niya hunonga ang pag-sideline pinaagi sa pagpanupi.

Nanudlo ‘sab og karate

“Gawas nga nag-sideline ko og pagpanupi, nanudlo ‘sab ko og martial arts (karate) didto sa Dubai. Dugang ‘sab nga income,” saysay ni Edward. Usa ka black belter si Edward.

Sa kapin sa pito ka tuig nga pagtrabaho ni Edward didto sa gawas sa nasud, nakatigum g’yud siya og igo-igo nga kantidad. Pag-uli niya dinhi sa nasud, gigamit niya ang iyang tinigom sa pagsugod og mga negosyo, ilabi na ang pag-welding.

Sanglit nakaangkon siya og talagsaong abilidad sa pag-welding diha nga nagtrabaho pa siya sa Dubai, nahimo siya nga kredible nga instructor sa pag-welding ug gani nakaangkon og mga pagdayeg sa mga ahensya sa kagamhanan.

Ang upat ka andana nga BMC Machine and Design building diha sa Borces Street, Mabolo nga anaa usab mahimutang ang welding school ni Edward kabahin lang sa iyang minilyon ka pesos nga katigayonan.

Mahimo nga sumpayon ni Edward ang bronse ug ang yano nga puthaw, ang aluminum ug ang bronse ug uban pa. Kini maoy rason nga nakigkontrata kaniya og mga welder ang Tsuneishie Heavy Industries, ang kompaniya nga tighimo og mga barko diha sa Balamban.

Dili hakog si Edward nga makat-onan sa uban ang iyang kinaadman sa pag-welding mao nga naghimo siya og libro (Handbook on New Welding Technology) nga gibaligya niya sa kantidad nga pagbawi lang sa gasto sa pag-imprinta.

Lain niya nga imbento

Nakadawat og daghang pasidungog si Edward, ilabi na diha nga gibulgar niya nga dili tukma ang paggamit og oxygen nga isulod og puthaw nga tangke kay sa paglabay sa katuigan motigum og taya ang ilawom niini ug maapil sa paghanggap sa mga pasyente.

“Imbes nga mamaayo ang pasyente, mamatay na hinuon kay apil man nga mahanggap ang abog nga gikan sa taya. Labi na og idakdak ang oxygen tank, mura g’yud na og ampaw sa ilawom,” matud ni Edward.

Ang Food and Drugs Administration (FDA) mimando na nga anam-anamon na sa pagdili ang paggamit sa mga oxygen tanks. Kini maoy hinungdan nga ang BMC Hospital Systems nga kompaniya ni Edward, nagmugna og mga Oxygen Generators nga iyang imbento.

Gikan kaniadtong 1990, miabot na og 42 ka ospital sa lainlaing dapit sa nasud ang misagop sa moderno nga pamaagi nga gisugyot ni Edward.

Makadaginot og gasto ang mga ospital nga mogamit sa moderno nga Oxygen Generator ni Edward kay ang oxygen nga gikinahanglan sa tawo pagginhawa diha ra gikuha sa ordinaryo nga hangin.

Dinhi sa dakbayan, ang Visayas Community Medical Center usa sa migamit sa gitawag og centralized medical gas pipeline system. Sa pagdonar ni Edward sa mao nga kahimanan sa CCMC, malipay siya nga makatabang sa mga kabus.