Kalampusan sa Lumad Basakanon

(Estorya ug hulagway ni Brenda Batuto)

CEBU, Philippines - Bisan sa kakapoy sa ilang gibuhat wala nila kini panumbalinga tungod kay ang tanan gihalad nila kini ngadto kang Santo Niño. Mao kini ang kinaiya sa sikat na kaayo karong Lumad Basakanon nga 25 ka tuig nang nagsayaw sa Sinulog.

Si Basak-San Nicolas Kagawad Norman Navarro kinsa mao nay nahimo nilang choreographer sa grupo sukad pa niadtong tuig 1990 sa pagkatukod sa maong grupo miingon nga daghan na silang natabangan nga kabataan tungod niini.

Niadtong tuig 1990 ang kapitan sa barangay Basak-San Nicolas nga si George Rama mihangyo kang Padre Ambrosio Galendez, rector sa Basilica Minore del Sto.Niño nga huwaman una niya si Navarro aron magtukod og grupo sa mga dancers nga moapil sa Sinulog.

Daan nang nagtudlo si Navarro og sayaw sa Sinulog niadto pang 1984, siya maoy nagtudlo sa gitukod usab nga dance troupe sa Santo Niño Parish sa Barangay Mohon, dakbayan sa Talisay dihang gisaulog niini ang kapistahan sa nahisgutang parokya, subay usab sa imbitasyon ni Padre Galendez.

Wa damha nga ang maong mga bata sa Mohon, Talisay City nga iyang gipangtudloan, nangapil usab sa mga kompetisyon sa ubang kalungsoran ug sukad niadto nailhan si Navarro sa pagka-choreographer sa Sinulog dance steps.

Tuod man, siya usab maoy gikuhang choreographer sa presentasyong sayaw sa Cofradia del Santo Niño atol sa fluvial parade ug sa “Hubo.”

Out of School Youth

Dihang giduol siya ni Kapitan Rama, wala siya magpanuko pagdawat niini tungod kay kaniadto sa bata pa siya dako na kaayo ang iyang gugma sa pagsayaw ug buot usab niyang matabangan si Rama sa tinguha niining malayo sa dautang mga bisyo ang kabataan nangundang sa pag-eskuyla sa ilang dapit.

“Kasagarang mga dancers kaniadto sa among barangay mga out of school youth kadtong walay mga lingaw… Adtong panahona mao ‘to’y pagsugod sa drugs maong gi-divert ilang attention….dili tanan mahilig og sports kadtong mga hilig og cultural nakuha namo,” pasabot ni Navarro.

Hangtud nga miabot ang panahon nga hasta ang taga silingang barangay gikan sa Basak-Pardo ug Quiot-Pardo ug pipila ka mga taga dakbayan sa Lapu-Lapu ang nangapil na usab sa ilang grupo. Unang pag-apil sa Sinulog competition sa Lumad Basakanon sa barangay category sila dayon ang mi-champion ug pagka-tuig 2004 sila na usab ang mi-champion sa free interpretation category.

Sa milabay’ng tuig ang grupo mi-champion sa free   interpretation category gawas niini sila usab ang napiling champion sa Aliwan Fiesta Street Dancing Competition sa Manila.

Ang Lumad Basakanon napili usab nga best in musicality ug best in costume sa maong festival. Human sa maong competition sa samang tuig ang Lumad Basakanon mipasundayag sa Asia Pacific Cultural Festival sa Purwakarta, Indonesia.

Apan dili tanang giapilan nilang kompetisyon nakadaog ang grupo,  matud ni Navarro nga naglabi ang ilang pildi kun itandi sa gidaghanon sa ilang daog apan kanunay silang masulod sa top 3 contingents ug uban pang minor awards. Ang Lumad Basakanon naila na kini karon hinungdan nga duna na sila’y mga imbitasyon diin usahay pasayawon sila ngadto sa mga dagkung hotel ug resort ug sa mga dagkong events sa dakbayan sa Sugbo.

Matud niya nga usa sa sekreto sa grupo mao ang istrikto nilang pagtuman sa schedule sa ilang mga practice nga kasagaran magsugod alas 8:30 sa gabii hangtud sa alas 11:00 sa gabii.

Recruitment

Ang Lumad Basakanon magsugod og pagpanawat og mga bag-ong miyembro sa buwan sa Septiyembre ug sa unang semana sa buwan sa Nobiyembre magsugod ang pormal nilang practice.

Ang mga mo-apply isip dancer sa Lumad Basakanon ipaubos pa kini sa screening. Ubang mga miyembro sa Lumad Basakanon mga degree holder, professional ug duna nay mga trabaho ug dunay mga estudyante pa.

Walay limitasyon sa edad ang dawaton nga dancer sa grupo basta lang makaagwanta kini sa pagsayaw ilabi na atol sa parada.

“Lifetime commitment na ni akoa hangtud nga matiguwang na ‘ko ug makagahom pa naa gihapon ‘ko nga mag-supervised sa grupo,” matud pang Navarro.

Matud pa niya, pulos sakripisyo aron makahalad og sayaw ngadto kang Senyor Sto. Niño maoy una nilang rason kun nganong pabilin sila sa ilang grupo.

“Sacrifice lang gyud ang gibuhat sa among members…….uban kanila mogasto gyud og pamasahe bisan og wala mi gihatag nga allowance…miapil ko ani tungod kay gusto lang ‘ko nga magpasalamat sa mga grasya nga gihatag kanamo sa matag adlaw,” butyag ni Navarro.

Kaabag karon sa 53-anyos nga si Navarro sa pagtudlo ang iyang manghod nga si Dennis Navarro.  (BANAT NEWS)