Feature ang kabilin sa among ginikanan

CEBU, Philippines — Nasukod gyud ang kalig-on sa among pamilya niadtong Ikaduhang Kalibotanong Gubat. Panahon kadto nga di nako makalimtan dihang ang akong Papa Inting  sama og naglatay  sa pisi. Kay ngano man?  Ang iyang manghod nga si Paulino mao man ang sumusunod nga opisyal kang Jose P. Laurel ubos sa Japanese Imperial Army samtang ang iyaha usab bayaw mao ang hepe kaniadto sa Japanese Police. Niadtong panahona, gidudahan gyud sila pirme sa mga gerilya kon asa sila dapig.  Dunay mga panahon nga lawom na ang kagabhion siya mouli sa balay ug gipaningkamotang dili sila masentro sa atensyon sa publiko.

Nianang mga malisod nga panahon, si Mama Pining, ang akong inahan mao ang bugtong tinubdan sa kusog sa among pamilya, siya kanunay ang milihok para sa kaayohan namong tanan gikan sa among pagkaon hangtud na sa tanan namong panginahanglan tungatunga sa kalisod dala sa maong gubat. Bisan natapos na ang gubat padayon ang among inahan pag-adto sa Naga aron mangompra og prutas ug utanon para sa among pagkaon ug ang uban iyang ibaligya.

Kaming duha sa akong igsuon nga si Eddie maoy mosugat  niya sa karaang estasyonan sa tren dala ang among kariton. Katong mga panahona maoy nakapahugot sa among panag-uban sa pamilya bisan pa man sa tumang kalisod ug kawalay kasigurohan. Pinaagi sa tim-os nga debosyon ni Mama Pining sa atong Magbubuhat, Mama Mary ug ni Sr. Sto Niño ug ni Papa Inting ngadto sa Sacred Heart of Jesus, nakalingkawas gyud ang among pamilya. Way sukod ang ilang gugma ug sakripisyo para namong manag-igsuon, Inday Sering, Eddie ug nako ug tibuok kinabuhi namo kining ipasalamat.  Karon nga silang duha atoa na sa laing kalibotan, bugtong namo mabuhat mao ang paglakip kanila sa among mga pag-ampo ilabi na matag adlaw nga Lunes.

Isip “janitor” sa legasiya ni Papa Inting, ang University of the Visayas, ug isip tagaalagad sa debosyon ngadto sa Kahitas-an ni Mama Pining, makaingon ko nga, tingali, nalipay sila nga nagtan-aw kanamo sa among nahimo ug nakab-ot.

Bag-ohay lang nakapatukod kami sa bag-ong unom ka andana nga building nga pahinungod para kang Papa Inting aron gamiton sa College of Medicine diha sa  Gullas Medical Center sa Banilad. Gipangandaman na usab namo ang Centennial Celebration sa 2019, pinaagi sa tukoron nga Centennial Gate  ug paninduton usab ang atubangang bahin sa UV  Main Campus sa Colon.

Daghang mga tunghaan ang naapektohan sa implimentasyon sa DepEd niining K12 program, kay way mga nagpa-enroll sa first year sa kolehiyo sud sa duha ka tuig.  Tungod niini, ang uban kanila nanaktak og mga empleyado.

Apan, wala nako kini panumbalinga kay nakatukod mi og walo ka andana nga building sa Main Campus nga gipahinungod para sa akong inahan nga si Mama Pining.  Ang duha ka andana niini gigamit isip Don Vicente Learning Resource Center nga magsilbing main library ug ang Doña Andrea State of the Art Multi-Media Center.

Ang tibuok eighth floor gihimong Inday Teresing Auditorium, gipangalan kini para sa akong igsuon nga wala gyud nako sukad makita kay namatay man siya dayon human gipanganak.

Ang laboratory, library, ug ang moot court para sa Gullas College of Law makonsiderar nga maoy kinanindotan sa tibuok nasud karon sumala pa sa mga komento sa mga nanambong atol sa inugurasyon.  Nahimuot ug nakapahupay sa akong kasing-kasing ang mga komento  tungatunga niining mga sayop, malisyoso ug negatibong pagpangdaot sa unibersidad.

Tin-aw pa kaayo sa akong panumdoman ang mga pulong ni Papa Inting dihang iyaha akong gisultihan nga, kay si Eddie nakatutok man sa politika ug ang among igsuon nga si Inday Sering di aktibo ug manggiuwawon, anha sa imong mga kamot ang unibersidad.  Pangita gyud og oras aron makatambong sa mga regular meetings sa Philippine Association of Colleges and Universities sa Manila.  Tun-i og maayo aron ka mahanas sa pagpadagan og unibersidad.

Busa niadtong tuig 1970’s hangtud 80’s, gikalipay nako nga nakauban kadtong mga tawo nga inila sa natad sa edukasyon dinhi sa Pilipinas. Pipila kanila mao si anhing Dr. Amding Dizon nga gianggaan og Mr. Pacu tungod kay daghan na siyang nasuwat nga mga libro bahin sa mga kolehiyo ug mga unibersidad . Dayon naa pa si Mr. Oscar Mapua sa Mapua University ug Jess Jocson ingon man ang banggiitang si Dr. Armand Fabella, ang founder sa Jose Rizal College  ug kanhi ‘think tank’ ni Presidente Marcos.

Ang labing nasuod kanako mao si Santi de la Cruz nga uban ni Francisco Dalupan Sr. maoy nagtukod sa University of the East (kanhi Philippine College of Commerce and Business Administration (PCCBA). Siya mitug-an kanako kaniadto nga tanang mga certified public accountants sa Manila nahimo niyang mga estudyante.

Niining akong nabilin nga panahon,  nanghinaut ako nga ang mosunod nga mga henerasyon sa mga Gullas mopadayon sa pagpalambo sa mga nasugdan sa akong amahan, Don Vicente Gullas. Nga kami sa ikaduhang henerasyon naningkamot ug niamuma niini sa tanang panahon.  Nga unta, ilang masabtan nga sila bulahan kay nakita nila unsay naabot sa unibersidad nga natukod hapit na usa ka gatos ka tuig.

Ako pang nahinumdoman ang mga pulong sa akong mga kauban kaniadto kabahin sa unsay kasagarang padulngan sa mga negosyo sa pamilya, matud nila:  “The first generation builds, the second generation improves and the third generation, squanders.”  Unta dawaton nila kini nga dakong hagit ug pamatud-ang sayop ang maong panultihon.