Susama Og Usa Ka Ligid

CEBU, Philippines - Ang kaniadto kusog makiglantugi og magtutudlo kabahin sa mga palisiya nga ipatuman, karon nanag-iya na og tunghaan. Ug dili kay tag-iya lang, presidente pa gayud sa Association of Private Schools in Ormoc City Division sulod na sa pito ka tuig. Chemical engineering gyud ang iyang nahuman apan sa ngadto ngadto napadpad siya sa natad sa edukasyon ug nagtukod og kaugalingong eskuylahan kauban sa iyang asawa, nga kanhi magtutudlo sab sa usa ka catholic school.

Si Engr. Chito Rallos, tag-iya sa Ormoc Kinderland diha sa maong dakbayan, nibutyag sab sa Banat News Tingusbawan nga kaniadtong bata badlungon pa siya sanglit putong siya nga matang sa tawo. Apan, mabawi ra sab sa iyang abilidad sa eskuylahan sanglit  top honor gyud siya kada graduation.

Lumad nga taga Bato, Leyte si Chito. Public school teacher  ang iyang inahan ug municipal employee ang iyang amahan. Kamaguwangan siya sa upat ka managsuon ug aktibo na gayud sa mga kalihukan sa ilang parokya kaniadto pa. Nagsugod siya isip altar boy sa iyang elementary years ug nagpahisakop sa choir niadtong high school na siya.

Gihulagway niya nga dili sila adunahan. Gamay ra ang sweldo sa iyang mga ginikanan bisan og tipunon pa. Gani, nag-working student siya pagtungtong na niya sa ikaduhang ang-ang sa kolehiyo. Apan wala niya igsapayan ang ilang kalisud. “Dili nako ma-feel ang kalisod kay wala man mi gianad nga buhong. Twice ra mi makabag-o og sinina; uniform sa dance pagpasko, ug sa pista. Usahay maka notice ko nga luoy ko kaysa uban nakong classmates, pero wala ko mo-dwell sa thought, kay maayo pa man ko nila sa klase…hehe. So I am still better off than them. Ingun ana akong hunahunaon kon manuktok na si self-pity,” paambit pa niya.

Suma pa niya pinangga siya sa iyang mga tiyo ug tiya hinungdan nga daghan matud pa siya og regalo basta graduation kay malipay sila nga hawod siya sa klase. Kamaguwangan sab siya nga apo, hinungdan nga paborito siya sa iyang apohan. Math ang iyang paborito nga subject.

“Top 1 ko sa academics pero kon apilon ang behavior top 2 nalang sa elem. Top 2 sa high school, top 1 unta kon dili ko mosukol og maestro..hehe. Top 7 ko’s among batch sa college,” hinumdom pa niya. Pagtin-aw pa niya sa iyang gihulagway nga behavior: I always have a way to debate man gud. Akong logic kay motukar kon naay inconsistency ang teacher sa iyang policies. Maong akong lalison. Mao nga branded ko nga sumosukol.”

Pagtaak Sa Kolehiyo

Agricultural Engineering gyud ang iyang gitinguha nga kurso sanglit duol ra matud pa sa iyahang lungsod ang tunghaan, itandi sa muanhi pa siya sa Sugbo. Apan gisigihan matud pa siya’g kumbinsi sa iyang mga higala nga dili ang maong kurso maoy haom sa iyang abilidad.

“That time naay duha ka chemical engineers nga taga Bato nga sa USC nag- graduate nga maayo’g mga position sa National Steel Corp. in Iligan. Maoy ila convincing lines nako, nga ma-linya ko sa ilang achievements. But when I graduated, nagkahinay ang NSC unya wala nay hiring,” niya pa.

Tuod man, nitaak siya sa University of San Carlos aron mukuha og chemical engineering. Wala matud pa siya naglisud bisan pa man og dili kini maoy iyang gusto gyud nga kurso sa sinugdanan sanglit dali ra matud pa siya nga naka kumportabli niini. Mahal ug gastuso matud pa ang iyang kurso, ug nianang second year na siya nabatyagan niya nga naglisud na ang iyang mga ginikanan pagsuporta niya. Gani kinahanglan pa nga mu-undang usa og usa ka tuig ang iyang manghod. Hinungdan nga nag-working student siya sa tunghaan ra sab, diin libre siya og tuition bali’g 71%. Apan dili gyud siya full-working student sanglit prayoridad gyud ang iyang pagtuon.

Matud ni Chito, lisud ang iyang sitwasyon, apan iya kining nalampusan. Usahay, kon makuwang ang iyang kwarta gumikan sa mga gastuhan, manghuwam matud pa siya iyang boardmates nga adunahan. Padad-an sab hinuon siya sa iyang mama matag semana.

“Mura raman ko ato nagduwa between work & studies. Naay daghan kalisod pero nakaya raman pod. Siguro kay active ko’s Campus Ministry mao siguro to naka-support nako morally,” nagkanayon siya. Pag-graduate niya nasulod dayon siya sa Shemberg isip Process Control Officer sulod sa unom ka bulan samtang nagpaabot sa resulta sa licensure exam.

Paggawas sa resulta matud pa, labihan niyang lipaya ug wala siya nakatulog, sanglit unom matud pa sila didto sa ilang trabahuan nga nagpaabot sa resulta, duha ang wala nakapasar. Unya nakakita siya nga nag-hiring ang PASAR sa Isabel, Leyte. Nadawat siya isip management trainee hangtud nga hingpit nga natudlo isip unit manager human sa unom ka bulan.

Nilungtad siya didto og lima ka tuig, igo sab nga naka-graduate ang iyang manghod nga iyang gisuportahan sa kursong Industrial Engineering.

Ormoc Kinderland

Naminyo si Chito ug Joy niadtong 1997. Daan na silang managkaila niadtong sa PASAR pa siya nagtrabaho. Sa maong tuig usab, nagbukas sila og tutorial center, nga sa pagligid sa mga katuigan naila na karon isip Ormoc Kinderland. Sanglit dili paman kaayo daghan ang gimbuhaton sa ilang tutorial center niadtong tungora, gidawat niya ang tanyag nga trabaho sa usa ka Japanese firm.

 Maayo matud pa ang iyang sweldo sanglit gitupngan ang kanhi niya binuwan niadtong sa PASAR pa siya nag-alagad. Nilungtad og duha ka tuig ang maong proyekto. Human niini, gitanyagan siya sa St. Peter’s College og teaching position. Iya kining gidawat ug nilungtad og tulo ka tuig isip magtutudlo sa mga subjects nga physics, chemistry, algebra ug computer.

Istrikto matud pa siya nga maestro. Masuko siya kon dili maminaw ang iyang mga tinun-an gumikan kay gipangandaman gayud matud pa niya ang matag nila leksyon.

But then I realize that the kind of pupils that time were not the same kind of pupils as we were during my time. So I adjusted, and tried to be friendlier to my students. When I became close to them, I was able to build their trust & respect.

Lisod kaayo dad-on ang mga bag-ong tubo.. hehe. I just told myself that that teaching experience can help me raise my own children the way I wanted them to be. True to what I thought, my kids grew up well-mannered and academically blessed as well,” paambit pa niya. Karon napunting na ang iyang atensyon kauban sa iyang asawa sa ilang gipanag-iya nga eskuylahan.

“Nag-plateu na among enrollment rate so mao na jud ni among audience share sa Ormoc. We landed no.1 (among all private schools in Ormoc) in National Achievement Tests for two consecutive years few years ago. Karon kay sa Grade7 naman ang NAT so dili na namo ma-monitor among standing,” angkon pa niya. Sa tanan niyang mga naagian, gihulagway niya ang iyang mga kasinatian nga susama og ligid.

Daghan ups ug downs. Pero kaya ra jud kon kabalo ka mo-ampo and talk to the right people who make things easier to bear. I also learn to trust in God's perfect timing. Kabalo jud Siya mopahimutang sa tanan,” pagtapos pa niya. (BANAT NEWS)