Leksiyon sa Bagyong Yolanda

CEBU, Philippines - Karong adlawa mao ang ikatulong tuig nga anibersaryo sa pag-igo sa Bagyong Yolanda nga mikuso-kuso sa Kabisay-an partikular na sa Leyte ug Samar ingon man sa amihanang bahin sa lalawigan sa Sugbo.

Adunay daghang kinabuhi ang nakalas, kabalayan nga nangaguba ug panginabuhian nga nawala.

Gumikan sa maong panghitabo, ubay-ubay nga mga non-government organizations (NGO) gikan sa nagkadaiyang nasud ang nianhi sa Pilipinas aron motunol sa ilang mga hinabang. Adunay mga NGO nga namili og mga lugar nga nakaangkon og grabeng kadaut ug hangtud karon nagpabilin pa sila sa maong mga lugar aron ipadayon ang pagtabang sa mga komunidad nga wala pa hingpit nga nakabarog.

Ang tulo ka lungsod sa isla sa Bantayan maoy pipila ka mga lugar nga nakabenepisyo sa maong mga tabang. Sa pagkakaron, padayon nga giusab ang pipila ka mga komunidad niini pinaagi sa pagpatukod og lig-on ug desente nga mga balay nga makaharong na unya sa posibleng pag-igo sa laing katalagman.

Ang Habitat for Humanity Philippines ug Prudence Foundation maoy pipila ka mga organisasyon nga nitabang sa mga lugar sa isla sa Bantayan.

Gawas sa mga kabalayan, nitabang sab ang mga organisasyon sa pagpabarog og balik sa mga nangagubang lawak-saringan aron matabangan usab ang mga kabataan nga makaangkon og tarong nga edukasyon.

Sa patigayon, inanay na usab nga nakabarog ang mga resorts sa isla hinungdan nga gihugopan sa kanunay sa mga turista mapa lokal man o langyaw.

Isip “egg basket of Cebu” nahibalik na sab ang pagsuplay nila og itlog tibuok Sugbo diin 80 porsiyento sa gikaon nga itlog sa mga Sugbuanon nagagikan man sa isla sa Bantayan gumikan sa ilang ubay-ubay nga poultry.

Nahibalik na usab sa kadagatan ang mga mananagat human sila nakabaton og balik og mga sakayan nga hinatag sa gobiyerno ug sa mga pribadong tawo o grupo.

Gumikan sa bagyong Yolanda, naabli ang mga mata sa tanan gikan sa government officials ug mga ahensiya ngadto na sa mga pampubliko ug pribadong institusyon bisan na ang mga ordinaryong tawo. 

Bisan ang dakbayan sa Sugbo nga dili direktang apektado sa maong bagyo apan nakasinati gihapon sa kabangis niini, nangandam sa kanunay kun adunay hulga sa katalagman.

Gihulagway ni Konsehal Dave Tumulak, Chairman sa Committee on Public Safety and Order nga ang nahitabo aduna gyuy dakong impact sa mga lokal nga kagamhanan.

 Matud ni Tumulak nga ang leksiyon nga nakuha sa maong bagyo mao ang kakuwang sa pagpangandam sa tanan ug kini maoy angay nga palig-onon og maayo.

 Gawas sa mga ekipo nga gamiton kun dunay katalagman gipasabot sa konsehal nga angayan usab nga dungagan ang mga emergency responders aron daghan ang makatabang.

 Samtang si Cebu City Mayor Tomas Osmeña nagkanayon nga dili gyud malikayan ang mga katalagman nga moabot apan kini mitataw nga dili daku ang risgo sa siyudad. Hinuon adunay mga pagbaha nga mahitabo apan dili kini sama sa nahitabo sa Tacloban City.

 Nasayran nga dili kaayo risgo ang siyudad sa Sugbo kay adunay three major water shed nga maoy lutsanan sa tubig. Wala sab gisalikway sa mayor nga aduna gyuy pagbaha sa dakbayan.

 Bisan og tulo ka tuig na ang nilabay, pabiling lab-as sa panumduman sa katawhan ang maong hitabo nga naghatag gyud og kalisang ug leksiyon nga dili gyud mahimong makalimtan. (The Freeman/DILT)  (BANAT NEWS)