Ang smaze mihinay na

CEBU, Philippines – Miarang-arang na ang kalidad sa hangin dinhi sa Sugbo kagahapong adlawa kay gipahibawo sa Environmental Management Bureau (EMB)-7 nga mikunhod na ang level sa dust particles sa hangin base sa labing uwahi nila nga monitoring.

Apan si EMB-7 regional director William Cuñado mitataw nga ang katawhan dil gihapon angay nga mukompiyansa kay bisan og mikunhod ang level sa dust particles apan makadaot gihapon kini sa panglawas sa mga tawo.

Matud ni Cuñado nga kagahapon sa udto anaa na lang sa 32 microgram per normal cubic meter ang presensya sa pm 2.5 sa hangin ug kini gihulagway nga makadaot gihapon sa panglawas sa tawo, samtang ang allowable dust particles sa hangin anaa lang sa 75 microgram per normal cubic meter.

Sulod sa milabay na nga mga semana namatikdan ang baga kaayong mura’g aso nga mihabol sa pipila ka lugar sa Metro Cebu ug gituohan nga ang aso nagagikan sa kalasangan sa Indonesia nga nasunog.

Ang kadagkoan sa EMB-7 ug Department of Health (DOH) mitambag gyud sa mga tawo nga magsul-ob og dust mask kun mogawas sila sa ilang kabalayan aron dili kaayo derikta nga mahanggap nila ang mga dust particles. “We advice them to use a mask, kung dili maka-afford palit og mask there’s an ordinary but I think very effective, use a wet hanky, bas-on nimo pirme but make it sure nga kanunay basa, why, kay og dili na siya basa ang tanang mipilit sa imong panyo, definitely ma-inhale ra pud na nimo,” matud ni Engr. Cuñado.

Si Konsehal Dave Tumulak sa iyang bahin, miawhag sa publiko nga dili mag-panic labot niining smaze dungan sa panawagan ngadto sa mga negosyante nga dili mopahimulos sa higayon.

Matud pa nga human nabaniog ang balita kabahin sa haze naglumbaanay ang mga tawo pagpalit og mask. Dunay mga negosyante nga kaniadto mibaligya og P55 lang sa N95 nga mask, apan karon ang kantidad misaka na sa P105.

Si Chief Weather Forecaster Oscar Tabada mibana-bana nga sa adlaw nga Huwebes ug Biyernes, hayan mawala na ang haze sa kawanangan gumikan usab sa pag-usab sa direksyon sa hangin.

Apan matud ni Tabada nga pabilin gihapon nga menos ang kahigayunan sa pag-uwan tungod sa nasinati karon nga El Niño.

Si Dr. Sophia Mancao sa DOH-7 miingon ang mga sakit nga posibleng makuha gikan sa exposure sa dust particles mao ang respiratory ailment sama sa hubak ug heart attack nga posible’ng moresulta og kamatayon.

Sa laing bahin, ang pangulo sa Office of the Civil Defense (OCD) nga si Olivia Luces naglaraw nga mopahigayon og Action Plan sa tanang hingtungdan nga ahensiya aron dili makahatag og panic sa katawhan ang gika-report nga haze.

Matud ni Cebu City Vice Mayor Edgardo Labella nga pakigtagboan niya si City Health Officer Daisy Villa aron sutaon kun unsay angay’ng himuon sa dakbayan tungod sa pahimangno sa kadagkoan sa EMB-7.

Si Dr. Villa miingon nga ilang nasuta nga midaghan ang kaso sa pag-ubo-ubo, ilabi na sa mga hubakon, tungod sa smaze.

Gitambagan ni Dr. Villa nga kadtong mga hubakon mogamit gayud og dust mask. Si Gobernador Hilario Davide III magpatabang sa Department of Education (DepEd) pagpahigayon og information drive kabahin sa haze. Matud ni Davide nga kadtong adunay “respiratory illness” kinahanglan nga magmatngon tungod kay hazardous ang haze. – Sheriza Mae R. Uy, Decemay Padilla, Rowena D. Capistrano/RUB) (BANAT NEWS)