Passive smokers

CEBU, Philippines - Unsa man ni sila? Kinsa man ni silang mga “passive smokers.? Nailhan usab kini sila nga mga “second-hand smokers” …. sa ato pa, mga smokers nga dili moyupyop sa sigarilyo. Sulod sa opisina, pananglitan, sa napulo ka empleyado, duha ra ang manigarilyo, ang walo nga pirmeng makahingos sa aso sa duha ka smoker, mao ang mga passive, second-hand smokers.

Ang World Health Organization mitaho nga adunay 6 milyones ka direct smokers ang mamatay matag tuig, ug laing 600,000 ang mamatay, “as a result of exposure to other people’s smoke. Sa ato pa, daghang mga non-smokers ang maamong sa aso sa mga smokers. Giingon nga sa 4,000 nga chemicals nga anaa sa tabako, mga 250 niini naila nga makadaut ug labaw sa 50 ang magkasakit sa cancer.

Ug nabalaka usab ang WHO nga gumikan sa exposure sa kabataan ngadto sa aso sa pagpanigarilyo sa ilang mga ginikanan ug ubang mga hamtong, sulod ug gawas sa balay, makadaut sa ilang mga arteries, ug makapataas sa risgo nga masakit sa kasingkasing inigdaku nila.

* * *

Niay maayong balita. Gumikan sa lig-on nga investors’ confidence sa gitawag nga “sound economic fundamentals” sa atong nasud … kining atong paningkamot pagpalambo sa ekonomiya, ang gitawag nga FDI kon Foreign Direct Investments, misulbong ngadto sa 20 porsento, balor og 3.86-billion US dollars, gikan sa 3.2-B US dollars.

Kining pagsalig sa mga foreign investors nganhi sa atong nasud, epekto kini sa atong mga paninguha pagsumpo sa corruption nga lisud kaayong batokan tungod kay maayo na kining pagkagamot sa atong kaugatan ug kabukogan.

Gani, pakyas ang previous nga mga administration, lakip na panahon ni Cory. Hinoon, samtang nagpadayon pa kini hangtud karon, at least, namunga na kini, hinungdan nga ang international community misalig na kanato.

Alang kanila, taliwa sa bisan unsa nga mga pagsaway sa mga kaatbang sa politika, which is normal, ilang nakita, among others, nga ang Presidente mismo wala maduhig sa corruption.

Of course, ang mga economic gains nga atong naani, dili kini awtomatik nga mo-trickle down nganhi kanato. Apan, maayo na lang nga duna kitay klaro nga mapaabot nga tingusbawan sa umaabot nga mga adlaw.

* * *

Ang pagsanta sa rice smuggling, maka-benepisyo direktamente sa 18,391 ka mag-uuma sa atong nasud, suma pa ni Agriculture Secretary Proceso Alcala. Kapin sa  8 bilyones pesos matag tuig ang mawala gikan sa nasudnong panudlanan gumikan sa smuggling. Nga unta, ang maong kantidad magamit pagpalambo sa agrikultura, pinaagi sa paghatag og assistance sa atong mga mag-uuma … aron nga dili na kita magsalig sa importation sa bugas. Ang smuggling naglambigit og gikan sa 800,000 ngadto sa one million metric tons of rice. Kadaghan ini nga mga sako sa bugas, kadagku sa mga container nga kargahan ini, ka-klaro sa mga consignees … apan nganong di man ni kakit-an sa taga-Customs? Unya, kun dunay madakpan, ang bugas ray dakpon, waa gyuy tawo nga dakpon. Ngano man ni? Unsaon nato pagsumpo sa corruption ining kalakiha, nga lakip ang Office of the President mora man og way mahimo? (BANAT NEWS)