China mipadayag og interes sa code of conduct

WASHINGTON — Dako ang paglaom sa Estados Unidos nga mokalma na ang China ug makapabugnaw sa tensyon sa West Philippine Sea human sa pagpahibalo sa mga academics sa China nga naglaraw ang ilang nasud nga mobalik sa status quo.

Ang maong pahibalo sa mga impluwensyado ug prominenting Chinese gipaabot nga makapamenus sa tensyon dili lang sa West Philippine Sea kundili lakip na sa South East Asia ug Japan.

Sumala pa sa report sa Agence France Presse, ang mga lider sa China nakigtagbo kang US Secretary of State Hillary Clinton ug gihulagway nga dunay "very good discussions" tali sa duha ka habig niadtong milabay’ng semana sa Beijing ug buot nilang ipadayon ang pagtahod sa code of conduct tali sa China ug ASEAN bloc bahin sa South China Sea, sumala pa ni Ambassador Gary Locke.

"I've also heard from many prominent Chinese academics that China would like somehow to return to the status quo, that they would like to lower the temperature," matud pang Locke sa Carnegie Endowment for International Peace sa Washington. Sumala pa ni Locke ang Estados Unidos walay gidapigang nasud sa maong isyu apan mibahad kining kinahanglang walay nasud nga mohimo og lakang nga makapasamot sa problema ug makabalda hinuon sa gawasnong paglawig sa maong bahin sa kadagatan.

Kahinumdoman nga ang Pilipinas ug China nagkabikil sukad pa niadtong Abril diha sa Scarborough Shoal, gibanabanang 123 milya gikan sa Zambales apan giangkon gihapon sa China bisan kapin kini sa 500 milya gikan sa labing duol nilang baybayon.

Lakip sa gikabingkil sa China ang Vietnam human nila angkona ug gibutangan og siyudad ang usa sa mga kabatuhan sa Spratlys ug dugang gikabikil sa China ang nasud sa Japan tungod sa panag-ilog sa duha sa Senkaku (sa Japan) ug Daiyou (sa China) islands sa north sea o Sea of Japan. Daghan ang nagdudang ang tuyo sa China sa maong mga isla dili mga teritoryo o mga makuhang lana o resources sa kadagatan niini kondili ang kontrol sa maong lugar nga dunay dakong importansya sa estratehiya sa giyera.

Apan namatikdan sa pamahayag ni Locke nga sukwahi kini sa baruganan sa kadaghanan sa mga US officials ug sa ASEAN nga nag-ingong kinahanglang dunay mahitabong panagsabot ang Pilipinas ug China ug Vietnam ug China bahin sa ilang kasungian.

Kini dakong sukwahi sa baruganan sa Pilipinas ug Vietnam ingon man sa kadaghanan sa mga sakop sa ASEAN ug mga US officials nga kinahanglang dili bilateral ang diskusyon kundili ASEAN-China gyud.( /EIM)(BANAT NEWS)