CEBU, Philippines - Nahuwasan sa ilang kabalaka ang mga vendors sa mga karaang merkado nga naapektahan ang ilang panginabuhi niining pagdagsang sa mga malls, department stores ug foodchains. Kini human ang mga kadagkoan sa Cebu City Market Authority miawhag ug midasig sa mga pumapalit nga anha mangompra sa mga merkado nga nagatanyag og luwas, lab-as ug barato nga mga palaliton. Dili lang magbaton og kahingawa kay gibag-o man gani ang kamerkadohan ug gilimpyohan. Mahal gyod hinoon ang mga baligya sa mga malls ug department stores kay nag-abang man silag mahal. Apan namatikdan nga mikunhod gyod ang halin sa mga vendors sa mga daang merkado. Sama sa merkado sa Mambaling ug Pardo nga naa ang Fooda ug Shopwise/Rustans, Labangon ug Tisa nga naa na ang Gaisano Tisa, Taboan nga naa ang E-mall, Carbon ug T. Padilla nga duol ra sa mga dagkong department stores sa kinaposoran sa dakbayan, Lahug nga naa ang JY Square Mall, Banilad nga naa ang Gaisano Country Mall, Hipodromo nga naa ang Ayala Business Center, Banawa nga naa ang Fooda ug One Pavillion Mall, Inayawan nga naa ang Gaisano SRP ug Mabolo nga naa ang SM.
* * *
Mao sab ang kalungsoran ug kasyudaran sa lalawigan halos duna nay natukod nga mga malls, department stores ug food chains. Apan labing maayo nga motabang kita sa mga produkto sa atong mga igsoong Pilipino nga gagmay’ng mga vendors kay sa mga produkto nga gibaligya sa mga langyaw’ng negosyante. Dili pod sabton nga ato silang likayan kay sila pod baya nakadugang sa panudlanan sa matag local govt. units. Silang mga dagkong magpapatigayon maoy makinarya alang sa atong ekonomikanhong pagtubo.
* * *
Mga ginikanang vendors nangalipay sa padayong suporta ni Gov. Gwen Garcia sa pag-apod-apod og mga school supplies sa tanang nagtunghang kabataan sa probinsya sa Sugbo. Nakadaginot sila sa ilang gasto. Sa Mandaue City naminosan ang gasto sa mga ginikanang vendors sa wala’y hunong nga pagpanghatag ngadto sa kabataang nagtungha pinaagi nila ni Board Member Teddy Ouano ug konsehal Lolypop Ouano-Dizon. Ang pagtunol og mga school bags, school supplies lakip na ang feeding program nagpadayon ug gisugdan sa mayor pa si Ouano nga gitawag og “Kaayohan Mo, Serbisyohan Ko”.
* * *
Makapahingawa ang kahimtang sa mga squatters nga naigo sa demolisyon sa gobyerno ug sa pribadong luna. Kasagaran gud kanila nanginabuhi pinaagi sa pagpaninda’g pagkaon sa kilid sa ilang panimalay ug ang uban sari-sari store. Apan gihinginlan kay tukoran sa mga langyaw’ng negosyante og dagkong tindahan. Walay nahimo ang mga pobreng Sugbuanon nga nahimong squatter sa ilang kaugalingong yuta. Tua moirog sa bungtod kansang mga silingang luna gibalayan usab sa mga adunahan. Pagka-dimalas ni Juan dela Cruz ug ang kinabuhi mao nalay nagdalag debuynas.
* * *
Mga kawani sa lungsod ug siyudad sa probinsya sa Sugbo mahimong vendors sa kinaham nga produkto sa ilang dapit. Tibuok semana gikan sa Agosto 1-6, 2012 ang ilang pagpaninda sa Agro-Fair diha sa luyong bahin sa Kapitolyo. Ang Agro-Fair nalakip gihapon sa mga kalihokan sa ika-443rd Founding Anniversary sa lalawigan sa Sugbo karong Agosto 6. Barato ang presyo. Mamalit nya ta ha.
(tmj_aniscal@yahoo.com/0906-648-9637)