CEBU, Philippines - Ang lima ka adlaw nga paghubas sa sapa sa Mantayupan hingpit nga nasulbad niadtong Sabado sa hapon pinaagi sa pagpatipas sa tubig gikan sa sinkhole ug nakasalbar sa lima ka sektor sa industriya sa Barili.
Si Mayor Teresito Mariñas sa Barili mibutyag sa Banat News kagahapon nga ang solusyon nakab-ot human sa ilang panagtagbo niadtong Biyernes nga gitambongan sa nagkalainlaing representante sa nagkadaiyang sektor sa industriya sa lungsod.
Usa sa nahimong yawe sa kasulbaran sa maong problema mao ang negosyante nga si Constancio Tanchan, dihang mitanyag kini sa iyang backhoe aron pagkubkob sa yuta nga kapatipasan sa tubig gikan sa sapa nga gipalihay gikan sa buslot o huyonghuyong nga maoy misuyop sa tubig hinungdan nga mihubas ang sapa.
Midugang si Mariñas nga pinaagi sa pagtinabangay sa mga mag-uuma sa maong lugar hingpit nga napaliko ang tubig gikan sa sinkhole ug sa pagka-alas 3:00 niadtong Sabado sa hapon nauli sa orihinal nga agianan sa tubig sa ubos sa sinkhole padulong sa nag-ambak nga busay nga gitawag nga Mantayupan Falls.
Matud pa ni Mariñas nga sukad sa pagkabuslot sa yuta nga nahimong huyonghuyong sa ibabaw nga bahin sa busay, nahubsan ug miuga sa hingpit ang ambakanan sa maong busay niadtong Huwebes ug Biyernes.
Ang Mantayupan falls usa sa mga tourist attraction sa Barili nga nakahatag usab og dugang kinitaan sa lungsod.
Ang ubang mga industriya nga nasalbar pinaagi sa pagpatipas sa tubig gikan sa sinkhole mao ang turismo, basakan sa humay, fishpond o punong sa tilapia, planta sa mini-hydro ug estalasyon sa tubig sa tulo ka barangay.
Ang maong mga barangay naglangkob sa Campanga, Santa Ana ug Gunting diin nahimutang usab ang tilapiahan nga may usa ka ektaryang gidak-on, basakan nga may 75 ektaryas, samtang ang mini-hydro plant nahimutang usab sa kilid sa Mantayupan falls.
Gani ang pagpaandar niini himoon panahon sa kagabhion samtang ang busay buksan usab panahon sa adlaw aron mosilbi sa lokal nga ug langyaw nga mga turista.
Sa pagkakaron gipaabot pa ni Mariñas nga aprobahan sa Disaster Risk Reduction and Management Council ang gahin nga P200 mil nga gitakdang maoy gastohon alang sa pagsemento aron tabonan sa hingpit ang sinkhole ug sa underground river niini o kadtong gisubayan sa tubig sa sapa gikan sa maong huyonghuyong nga mibuto usab og laing lungag sa ubos niini.
Samtang si Rene Alquizola, kanhi manager sa DYMR ug nahimong adviser karon ni Mariñas miingon nga ang pagkabuslot sa sinkhole sama sa usa ka bomba nga sipa kaayo og buto human maukang ang mga bato sa paglimpyo sa kilid sa sapa niadtong Martes sa buntag
Didto magsugod nga gisuyop sa maong lungag nga may dayametrong tulo ka metros ug upat usab ka metros ang gilawmon dayon misubay ang tubig sa ilawom sa yuta ug mibuslot usab didto sa ubos nga bahin niini nga layo na sa orihinal nga sapa.
Hinuon nakadayeg si Alquizola sa pagsagop sa katawhan sa maong lugar sa sistemang “bayanihan” pinaagi sa ilang boluntaryong pagtinabangay aron mahiuli ang tubig ngadto sa orihinal nga agianan niini nga maoy nahimong sulbad sa maong suliran. (BANAT NEWS)