CEBU, Philippines - Nakasinati og daghang problema ug pagsaway ang labing unang automated poll nga gipahigayon sa nasud kagahapon gumikan sa mga mitumaw nga mga technical problems ug ang mismong sistemang gipatuman sa Commission on Elections sa pagbotar.
Gibanabanang 50.8 milyones ka Pilipino ang miadto kagahapon sugod pa lang sa alas-6 sa buntag sa nagkalain-laing voting centers gumikan sa excitement sa modernong piniliay.
Apan kinabag-an kanila ang nadismaya gumikan kay wala nila mabatyagi ang gisaad nga kasayon sa pagbotar ginamit ang Precinct Count Optical Scan machines tungod kay mas langay hinuon kaayo kini.
Base sa obserbasyon sa Banat News diha sa clustered precinct 183 sa barangay Pari-an ning dakbayan molanat og 16 minutos matag botante una pa makahuman sa pagbotar wala pay labot niini ang tulo ngadto sa singko minutos nga pagpangita sa ilang pangalan sa list of registered voters diha sa gawas. Ang board of election inspector (BEI) nga si Rebecca Ouano nga gikahinabi sa Banat News nagkanayon nga nakadugang sa kalangay ang wala pagtimaan sa mga botante sa ilang precinct number ug sequence number nga ilang i-countercheck sa ilang listahan.
Ang usa ka senior citizen molanat og 16 ngadto sa 20 minutos gikan sa paglingkod hangtud pagpasok sa balota diha sa makina.
Usa ka 18 anyos nga dalagang botante kagahapon naabtan og siyam ka minutos sa pag-fill up sa balota apan wala pay labot niini ang mga minutos sa iyang paglinya sa counter-checking ug pagpadagan sa iyang balota diha sa PCOS machine.
Si Emerito Custodio, usa sa mga support staff sa maong presinto mitug-an nga dunay higayon nga ang balota kinahanglang padaganon katulo ka higayon tungod kay dili dayon mokumpirmar ang makina apan wala usab mo-reject sa balota.
Kagahapon, walay nasinating technical nga problema ang makina sa maong presinto ug nakasugod gyud untop alas-7 sa buntag apan alas-12 sa udto 230 ra ang nakabotar.
Ang maong presinto adunay 902 registered voters ug base sa maong gidugayon sa proseso labing daghan na ang 600 ka botante nga makabotar kutob sa pagtak-op alas-7 kagabii. Susamang problema usab ang nasinati sa uban pang presinto, ang uban kapin 100 pa lang ka botante ang nakabotar kutob alas-12, pipila niining maong mga clustered precincts adunay 8 mil ka botante sama sa barangay Tejero.
Si kagawad William Balaga sa Pari-an sa pakighinabi sa Banat News nakasaway sa sistema tungod kay daghang mga botante ang wala makabotar gumikan kay naabtan sa cutoff.
“They are after the speedy result in counting the votes, but they have failed to look into how many voters who can cast their votes,” matud pang Balaga.
Laing botanteng taga Pari-an misugyot nga mas maayo pang wala gi-cluster ang mga presinto susama gihapon kaniadto aron mas daghan ang magdungan nga maka-fill up sa ilang balota ug anha na lang palinyahon ini og pagpasulod na sa ilang mga balota diha sa makina.
Si Ouano kansang grupo alas-3 pa sa kaadlawon diha sa polling precinct aron magpreparar miangkong ang konswelo lamang nilang mga magtutudlo mao nga dili na sila magbinuntagay og ihap sa botos.
Matud pa niini first time alang sa tanan ang piniliay kagahapon ug dako ang iyang pagsalig nga makat-on ra ang tanan sa bag-ong pamaagi sa pagbotar ug timaan kini nga duna gyuy kalamboan ang Pilipinas.
Gumikan sa langay kaayong sistema ug proseso daghang botante ang namauli nga nagbagulbol ug wala na hinuon mobotar. (BANATNEWS)