Pila ka adlaw dayong Pasko, nitibugsok ang presyo sa gasolina sa Estados Unidos ngadto sa P23 ($1.96) matag litro. Gipaabot nga motidlom pa gyod og 7 cents sa adlaw sa Pasko ug laing 7 cents sa unang adlaw sa bag-ong tuig.
Pahinumdom ni nga bisan sa labing uwahing dakong us-os sa presyo nga gipatuman sa mga kompaniya sa lana dinhi sa ato niadtong Dominggo sa kadlawon, taas pa kaayo ang presyo sa atong lana kon itandi sa ubang kanasuran sa kalibotan. Labi na sa Estados Unidos nga maoy labing dakong tinubdan sa sobrang suplay sa baratong lana nga nagbaha ron sa merkado sa kalibotan.
***
Mao nga samtang atong hangpon ang umaabot pang mga laslas sa presyo sa lana, angay sang pahinumdoman ang higanteng mga kompaniya sa lana nga nahibawo ta sa tinuod nga kahimtang sa industriya sa lana ug busa, mahimo ba, nga di na sila magtihik-tihik pagpaambit sa Pilipinhong mga konsumidor sa niburot nilang ginansiya tungod sa kaubos sa presyo sa ilang mga tinubdan?
Kapugngan hinuon ang pagkatagak sa presyo sa lana ngadto sa tukma niyang ang-ang tungod sa kataas sa buhis nga gipahamtang sa gobyerno sa matag litro sa buhis. Ang tinuod nga presyo sa lana dinhi sa ato wa ray katunga sa aktuwal nga gibayran sa mga motorista. Maong ang gobyerno maoy usa sa naguol sa pagbarato sa lana kay nihiyos sang buhis nga ilang nakolekta.
***
Nipasabot ang mga eksperto sa industriya sa lana nga magpadayon ang pagtidlom sa presyo sa lana, nga mao nay labing barato sukad sa 2008, hangtod sa Hunyo sa sunod tuig. Kanus-a gipaabot nga mosaka na sab ang presyo. Kay nianang higayona mahurot nang gibanabanang usa ka bilyon ka baril sa lana nga sobrang suplay.
Maong ang China ug ubang kanasuran nagsugod na pagpundo og baratong lana pangandam sa pagsaka pagbalik sa presyo. Kon kalit ang paglayat, magkahulogan og kaguliyang. Di hinuon ni mahimo sa kasarangang mga konsumidor sa way pag-usbaw sa risgo nga maugdaw ang ilang mga pinuy-anan sa bag-ong tuig.
***
Kanus-a pa man mo-us-os ang atong plitehan? Kanus-a pa man motidlom ang presyo sa inadlaw natong mga palaliton? Mahimong modangop ang Land Transportation Franchising and Regulatory Board, Maritime Industry Authority ug Civil Aviation Authority of the Philippines paglangay sa paglaslas sa plitehan sa mga sakyanang pamasahero. Mahimong molusot ang mga negosyante nga daghan pang ilang imbentaryo sa mas taas pang presyo sa lana.
Sagdi lang. Paabot lang ta. Apan di ta mohunong pagpahinumdom nila nga nahibawo tang niburot na pag-ayong ilang ginansiya. Ug nga di makiangayon nga padayon nilang hikawan ang mga konsumidor sa makiangayon nilang bahin sa mas baratong lana.