Sa perpekto nga demokratikanhong gobyerno di gyod unta angayng maghilabtanay ang Malakanyang, Kongreso ug ang Korte Suprema. Kay buwag ug managsama ang ilang gahom ug lahi ang ilang mga gimbuhaton:
Ang Malakanyang nga gipangulohan sa presidente ug ang mga gobernador sa mga lalawigan mga mayor sa mga dakbayan ug kalungsoran maoy tigpatuman sa mga proyekto ug mga balaod;
Ang Kongreso ug ang mga Sangguniang Panlalawigan ug Panlungsod maoy moumol sa mga balaod; ug
Ang Korte Suprema ug ubang mga hukmanan maoy tighubad sa balaod.
***
Bisan sa perpekto nga gobyerno ang impeachment giisip nga politikanhong proseso. Ang presidente ug ubang dagkong opisyal di mapasakaan og kaso sa korte apan mahimo silang masilotan ug matangtang sa katungdanan pinaagi sa impeachment.
Ang impeachment wa itahas ngadto sa Korte Suprema ug ubang mga hukmanan. Kon dili ngadto sa House of Representatives nga maoy magsilbing piskaliya nga modawat ug mohimo sa pasiunang imbestigasyon sa impeachment complaint ug sa Senado nga maoy mohimo sa impeachment trial. Way mandato gikan sa katawhan ang mga huwes, lahi sa mga kongresista ug mga senador nga gipanghinaot nga magrepresentar sa kabubut-on sa katawhan sa ilang pag-absuwelto o pagkonbikto sa gi-impeach nga mga opisyal.
***
Kay politikanhon man, duwa sa numero ang proseso sa impeachment. Mao ni hinungdan nga wa kaugpo ang tanang impeachment complaints nga gipasaka batok ni kanhi presidente Gloria Arroyo. Tungod sa pagkontrolar ni Arroyo sa mayoriya sa mga kongresista naluba nang daan ang mga reklamo sa ang-ang pa lang sa komitiba sa House.
Mao sab ni hinungdan nga sayon rang na-impeach si kanhi chief justice Renato Corona sa House of Representatives kay nibalitok ngadtong Presidente Noynoy Aquino ang mayoriya sa mga kongresista. Mao sab ni sukaranan sa kabalaka nga ma-absuwelto si Corona sa Senado kay minoriya ra sa mga senador ang alyado sa Malakanyang.
***
Gipahibawo ni Presidente Aquino sa tanang hingtungdan ang hingpit niyang pagpaluyo sa impeachment ni Corona pinaagi sa iyang mga diskurso ug mga pamahayag atubangan sa media. Maong wa nay nakugang dihang nabisto nga gisubli niya ang samang sentimento sa nisunod nga mga pakigtagbo sa mga senador. Mas makapakugang kon ang iyang mga pamahayag sa publiko di na niya sublion sa pribado.
Labaw nga nakapakugang nga may senador nga boluntaryong nikuyog sa Malakanyang apan puwerte nga nikisikisi nga gikumbinser siya ni Aquino sa pagkonbikto ni Corona. Apan bisan sa kusganon niya nga pagreklamo ug bisan siya maoy pangu sa politikanhon nga partido nga labing nakapahimus sa kuwestiyonableng pamunoan ni Corona sa Korte Suprema ug busa maoy nangu sa mga nidupa niya nibotar lang gihapon sa hingpit nga pagpalagpot ni Corona sa katungdanan.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com.