Ang kinabuhi usa ka kurso. Ug dili kita sayod kanus-a ang atong gradwasyon mao nga puy-an nato ang atong kinabuhi ingon usa ka pagtapos. Ayaw hunahunaa nga dunay pay ugma. Hunahunaa nga imong ihatag ang maayo karong adlawa.....
Job mismatch
Liboan na usab sa mga estudyante ang mipaso sa milabay’ng bulan sa Marso human sa upat ngadto sa lima ka tuig nilang pag-antos sa pag-eskuwela sa ilang mga kurso.
Samtang gikalipay sa mga ginikanan kining bulana tungod kay gitak-opan na ang ilang pag-antos sulod sa dugay nga katuigan, nagsugod usab ang balabag sa mga bag-ong graduates samtang milinya sila sa gidaghanon sa mga “unemployed.”
Matag tuig, ingon niini ang atong kasinatian. Nagbalik-balik na lang, pero wala gihapoy alibyo nga nasugatan ang kagamhanan sa kamatuoran nga samtang nagkadaghan ang milampos sa ilang pagtuon, nagkadaghan usab ang wala’y trabaho sa nasud.
Ngano kaha kini?
Alang nako, sakto si Mayor Sherwin Gatchalian sa Valenzuela city sa iyang pag-ingon nga adunay “job mismatch” ang atong nasud. Si Mayor Gatchalian, anak sa plastic magnate nga si William Gatchalian, dinhi sa Sugbo niadtong Biyernes sa gabii isip pinasidunggang tigpanumpa ug mamumulong sa induction of officers ug turnover ceremony sa Junior Chamber International (JCI) Metro Cebu Uptown Chapter sa Waterfront Hotel Lahug.
Sumala pa ni Gatchalian nga daghan kaayong graduates sa mga kurso nga wala kaayo kinahanglana sa mga trabahoan.
Bitaw, sakto si Gatchalian. Daghan sa mga trabahoan karon nagkinahanglan og mga “skills” apan kulang kaayo ang job pool tungod kay ang kursong nahuman wala mahiuyon sa maong mga skills.
Ang nasud, matud niya, nagkinahanglan og mga guidance counselor nga graduate og psychology. Nagkinahanglan unta og mga engineer, apan diyutay lang ang nanguha og engineering.
Na-obserbahan niya nga ang mga high school graduates sa Pilipinas hadlok kaayo manguha og mga kurso nga “analytical” – kadtong maglambigit og math.
Tinuod na. Kadaghanan mahadlok mokuha og kursong accounting ug civil engineering kay daghan kaayo kini og math. Mao nang daghan kaayo mokuha og mga hotel and restaurant management. Ang resulta, mahimo lang silang waiter ug katabang sa mga cook ini’g graduate, kun dili man manindero ug manindera sa mga department stores ug mag-guwardiya.
Seguro mabasol niini ang mga magtutudlo nga kulang kaayo og duso sa pagtudlo sa mathematics mao nga kasagaran sa mga tinun-an nga moagi nila kulang sa gusto sa mathematics. Ang epekto niini, kun mo-graduate na sa high school, mamili na lang og kurso nga alang kanila mas sayon ug wala kaayo’y math.
Pinaagi sa diskarte sa lokal nga kagamhanan, matud ni Gatchalian, matabangan kining problema sa job mismatch. Tabangan nila ang mga tunghaan nga mohatag og focus sa mga analytical subjects sama sa math aron ang mga tinun-an makakat-on sa paghigugma sa math ug dili mahadlok mokuha og mga kurso nga maglambigit og analysis.
Sa siyudad sa Valenzuela, gipaninguha ni Gatchalian nga matabangan ang mga tunghaan pag-focus sa mga subject nga duol sa math pinaagi sa pagpakusog sa information technology training.
* * *
Dinhi sa ato sa Sugbo, daghan kaayong mga tinun-an ang napugos sa pagkuha og kurso nga dili nila linya ug layo sa ilang gusto.
Mao kini hinungdan nganong daghan sa mga graduates ang walay trabaho. Ang ilang kurso dili nila linya. Makatrabaho man tuod, apan matangtang lang usab dayon tungod kay wala silay gana.
Kun makasuroy kita sa mga department stores ug ubang gagmay’ng establisamento, kadaghanan sa mga tindera, bagger ug mga merchandiser mga college graduates apan ang ilang kurso wala ma-uyon sa ilang gusto ug nakamahoan.
Kadaghanan sa mga kolehiyo ug unibersidad nagtanyag niining mga kurso nga mas sayon tun-an, apan wala hunahunaa kun ang maong mga kurso makatabang ba sa mga mogradwar niini.
Unya ra ba, grabe kaayo kamahal sa ilang matrikula, nga bisan gi-regulate kini sa gobyerno, nakapatuyang gihapon sila sa pagpasaka sa matrikula.
Pila ka baka ang nabaligya ug pila ka yuta ang na-prenda sa mga ginikanan alang sa pagpatungha sa ilang mga anak. Apan ini’g graduate, maayo na lang kun makatrabaho nga ang suweldo “basic” adunay uban modawat na lang bisan gamay og suweldo aron mabalos sa ilang mga ginikanan.
Ilabi na karon nga nagkabati na ang industriya sa “call center” tungod sa tinguha sa Estados Unidos nga kuhaon nila og balik ang industriya aron paghatag og trabaho sa libo-an usab sa mga Amerikanong walay trabaho, mosamot gyud unya kataas ang unemployment rate sa nasud.