Wa tang kahibawo diin ug kanus-a siya natawo. Kay giingon man nga 17 anyos siya dihang gipatay niadtong Abril 2, 1672, gibanabana nga natawo si Beato Pedro Calungsod sa 1655, apan way buwan ni adlaw.Di hinuon ning kababag sa pagkahingpit na niyang Santo sa Simbahang Katoliko karong Oktubre 21 atol sa mabulukong canonization rites sa Roma.
Gani, aksidente ang pagkabutyag sa iyang pagka-martir.Ang kadagkoan sa Simbahang Katoliko sa Guam mao nay nagpahibawo ni Ricardo Kardinal Vidal, kanhi arsobispo sa Sugbo, mahitungod niya sa ilang pag-dokumento sa kinabuhi ug kamatayon sa gikuyogan niyang paring Jesuit nga si Diego Luis de San Vitores.
* * *
Unang na-beatify si San Vitores ni Santo Papa Juan Pablo II niadtong Oktubre 6, 1985.Nilabay unang 15 ka tuig sa wa pa ma-beatify sa samang Santo Papa si Calungsod niadtong Marso 5, 2000.Apan mas unang ma-Santo si Calungsod kay ni San Vitores tungod sa kapaspas nga napamatud-an sa Vatican sa duha niya ka milagro:
• Una, ang pagka-ayo sa usa ka lalaki nga dunay bone cancer nga nangaliya niya, nga maoy gipasikaran sa iyang beatification; ug
• Ikaduha, ang pagkabuhi sa usa ka babaye duha ka oras human siya gideklarar nga clinically dead sa mga doktor nga accredited sa Vatican tungod sa atake sa kasingkasing niadtong 2002.
* * *
Tanan natong kasayuran mahitungod ni Calungsod naggikan sa mga dokumento sa beatification ni San Vitores:
• Takos siyang sakristan nga gikatagbo ni San Vitores sa Sugbo niadtong 1669 ug naka-eskuyla pagka katekista sa seminaryo sa mga Jesuit sa Maribojoc, Bohol;
• Nitabang siya ni San Vitores pagtukod sa labing unang Simbahang Katoliko sa Guam sa balangay sa Hagatna sa 1669 ug dugang mga simbahang sa upat ka balangay niadtong 1672;
• Kaabag siya ni San Vitores pagbunyag sa batang babaye ug inahan dihang gidakop ug gipatay sila sa balangay sa Tumon;
• Si Calungsod ang unang gibangkaw sa dughan ug napatay sa pangu sa mga Chamorro sa Tumon nga si Matapang sa wa pa tigbasa sa kaabag nga si Hirao ang ulo ni San Vitores; ug
• Gihukasan ang ilang mga patay’ng lawas ug gitambog sa dagat.
* * *
Ang kamatayon nilang San Vitores ug Calungsod nipaulbo sa gubat tali sa mga Katsila ug mga Chamorro nga nilungtad og 25 ka tuig.Nalupig ang mga Chamorro ug ang Romano Katoliko maoy labing dominante nga relihiyon karon sa Guam.Sa kinapusoran sa Tumon Bay, nagbarog ang Blessed Diego Church sumpay sa San Vitores Road.
Nagbarog duol sa simbahan ang shrine sa pagkamatay ni San Vitores.Gi-google nakong hulagway sa shrine sa pamasin nga makalili giunsa nila paghulagway si Calungsod.Bantang si San Vitores, ang bata ug inahan nga iyang gibunyagan ug ang duha ka Chamorro nga nipatay nila.Apan nalimtan nila si Calungsod.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com