Sugod sa sunod tuig mibahad ang Bureau of the Treasury (BT) nga tanang payroll uban ang Daily Time Record (DTR) sa mga kawani mag-agi na sa ilang buhatan aron masuta nila kun ang hataganan og suhol kawani ba gyud nga tinuod.
Usa kuno sa hinungdan niini tungod kay namatikdan na sa mga kadagkoan sa kagamhanan nga may mga payroll nga nagsita lang og kantidad nga alang sa suweldo sa trabahante apan way DTR sa suweldoanan.
Ang maong katuyoan maayo kaayo tungod kay anhi na masakpi kadtong giingon nga adunay gitawag nga ghost employee o trabahanteng engkanto, nga way kalag ug lawas apan mokubra og suweldo ug kadtong mga kawani nga motunga lang sa opisina kun mokubra sa suweldo.
Duha ka klase ang mga engkantong empleyado sa gobyerno nga naglangkob engkanto nga bisan napapha na sa trabaho apan anaa lang gihapon sa payroll ang ngalan busa may gigahin lang gihapong suhol para kaniya, ug ang ikaduhang klase sa engkanto mao ang bisan anino di gyud makita kay dugay na nakalabira sa lubnganan apan nagpabilin pa sa payroll ang ngalan nga may katugbang gihapong suweldo.
Dugay naman kuno kining maong praktis apan gipasagdan lang sa mga magbabalaod sa nasud nga wa hatagi og igong gibug-aton ang pagangita og paagi nga masumpo ang maong buhat.
Usahay makapangutana ta kun nganong ingon niini kadanghag ang mga magbabalaod nga wa makasil-ing ning maong matang sa binuang.
Sila baya gyud unta ang angay mosil-ing niini aron makapanday sila og balaod nga matag gawas sa kuwarta gikan sa panudlanan sa kagamhanan alang sa panuweldo sa mga kawani niini masuta kun mahiadto ba gyud kana sa mga kamot sa tinuod nga kawani.
Kay kun sulod na kini sa pila na ka dekada nga gipasagdan lang sa nanglabay nga administrasyon , aw pila na kaha ka bilyon ka pesos ang tua mahipunta sa mga engkanto nga trabahante, o kun tawo mang tinuod wa makapasingot apan midawat og suhol. Di ba?