Human sa 50 sentabos nga provisional increase sa pletihan sa public utility vehicle sa Metro Cebu, mihirit na usab ang sektor sa transportasyon sa Sugbu og dugang usbaw sa pletihan. Gusto sa mga operator ug drayber sa jeepney nga ipatuman sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board ang minimum nga pamasahe sa Sugbu nga P8.50.
Kun matuman kining bag-ong yangongo sa sektor transportasyon, nagdala na usab kini og dakong palas-onon sa mga sumasakay. Gani, ang 50 sentabos nga provisional increase sa pletihan dako na kaayo og epekto sa inadlaw-adlaw nga pagsakay sa publiko.
Mora’g samot na hinuon nga giduot sa mga anaa sa maong sektor ang publiko tungod sa ilang paghirit og dugang umento sa pletihan. Wala nila hunahunaa nga ang pagtaas sa pletihan nagdugang lamang sa bug-at nang gipas-an sa publiko.
Hinuon dili nato isalikway ang ilang rason pagpangayo og dugang usbaw sa pletihan tungod sa kanunay nga pagtaas sa presyo sa gasolina. Apan makatarunganon ba nga adto nila ipasa sa mga sumasakay ang pagtaas sa presyo sa lana.
Sa akong tan-aw dako nga sayop kana nga paagi. Kini tungod kay ang pagtaas sa pletihan samot hinuon nga makapalubong sa publiko, ilabina niadtong wala lamang kaabot sa minimum ang inadlaw’ng kita.
Daan na nga nagsangkiig ang publiko sa pagtaas sa mga nag-unang palaliton mugna usab sa pagtaas sa presyo sa lana sa international market. Partikular na niini ang grabe na usab nga pagtaas sa presyo sa bugas gumikan sa kahadlok sa katawhan sa umaabot nga krisis sa suplay sa bugas humay.
Ug ang posible nga pagtaas na usab sa pletihan samot nga makapaalkanse sa publiko. Kini nga sitwasyon mao usab unta ang hunahunaon sa mga anaa sa sektor sa transportasyon.
Hinaut nga ang LTFRB dili magpadala niining bag-o na usab nga hinanggaw’ng lakang sa sektor sa transportasyon. Angay niini nga timbangon kun angay ba gayud ipatuman ang dugang umento sa pletihan.
Kun mosugot gayud sa katapusan ang LTFRB sa yangongo sa mga operator ug drayber sa pagtaas sa pamasahe, nan pildi kitang mga sumasakay. Ug daghan kanato ang maglakaw na lamang ngadto sa ilang trabahoan tungod lagi kay wala nay ikapleti nunot sa pagtaas sa pamasahe.
Apan kung sa umaabot nga panahon mokubos pag-ayo ang presyo sa gasolina tungod sa abunda’ng suplay sa lana sa kalibotan, mosugot usab kaha ang sektor sa transportasyon nga i-rollback ang pletihan? Sa akong pangagpas dili siguro. Kini tungod sa rason sa mga operator ug drayber sa ka mahal sa presyo sa mga piyesa sa ilang sakyanan nga angay usab nilang sagubangon.
Usa pa, kun ugaling usbawan pa ang pletihan, dili gayud kalikayan nga mosaka usab ang “boundary” o abang sa mga drayber sa jeepney nga ilang gimanehoan. Sa higayon nga mokubos ang presyo sa gasolina nga moresulta sa pagkanaug sa pletihan (kun ugaling man), mosugot kaha ang mga operator nga pakubsan usab ang abang sa mga drayber? Nakasiguro kong dili.
Sa akong tan-aw, dili ang pagtaas sa pamasahe maoy tubag sa grabe’ng problema sa sektor sa transportasyon tungod sa walay hunong nga pagsaka sa presyo sa gasolina karon. Adunay mga paagi nga angay usab tagdon sa kagamhanan aron pagtubag sa ilang suliran.
Kini sama sa paghatag og food subsidy ngadto sa sektor sa transportasyon aron sa ingon maminosan ang epekto sa pagtaas nga presyo sa gasolina. Kun nakahatag ang kagamhanan og libre’ng health insurance sa mga pordoy ug P500 nga power subsidy sa mga lumolupyo sa kaulohan, walay rason ngano nga dili kini makahatag og rice subsidy ngadto sa sektor sa transportasyon.
Apan ang dako siguro nga matabang sa gobiyerno sa maong sektor mao ang pagminos sa taripa sa importasyon sa lana. Sa ingon niini, maminosan usab ang presyo sa gasolina nga ibaligya ngadto sa mga motorista.
* * *
Ipadala inyong reaksiyon sa yacilam@yahoo.com