Ang listahan mao ang talaan sa mga mahinungdanon ug dili mahinungdanon nga mga butang. Daghan kini og matang. May listahan sa utang diin nakatala dinhi ang pangalan sa mga utangan apil na ang lista sa mga maayong mobayad ug sa mga maayo molihay kun paninglan na sa utang.
May listahan upod sa mga patyonon nga gihoptan sa mga vigilantes diin nakatala dinhi ang mga pangalan sa ilang tumbahonon. Sama nga ang mga kriminal aduna usay ilang listahan sa mga gusto nilang biktimahon. Ang atong mga otoridad ug ahensiya sa gobyerno aduna upod silay listahan sa mga kriminal ug sa mga nagpabadlong sa atong katilingban.
Sama sa National Bureau of Investigation,Philippine National Police ug Philippine Drug Enforcement Agency nga adunay talaan sa ilang giingon nga mga drug lords, gambling lords, kidnap for ransom syndicate ug uban pa. May mga politiko usab ug opisyal sa atong gobyerno nga may listahan sa ilang giingong mga badlungon sa katilingban.
Sama ni kongresista Tony Cuenco nga may lista sa mga giingong drug lords ug Senador Mar Roxas nga may listahan sa iyang giingon nga mga smugglers dinhi sa nasud. Sa gipahigayong Congressional investigation mahitungod sa Car smuggling giwara-wara ug gisinggit ni Usec Antonio Villar Jr., hepe sa Presidential Anti-Smuggling Group ang lista sa unom ka mga Sugboanong smuggler nga nag-operate sa Visayas area nga iyang gihulagway nga influential ug dangerous.
Kini ug daghan pa ang matang sa listahan. Ang listahan makaayo apan aduna usay mga higayon nga kini makadaot. Sama pananglit sa listahan ni Usec Villar. Ang iyang listahan makaayo tungod kay magsilbi man kining giya sa iyang buhatan alang sa pagpangita og ebidensiya batok sa iyang giingong mga smugglers dinhi sa Sugbo. Apan ang maong listahan makadaot usab kun gamiton kining paagi aron makakuwarta gikan sa mga giingong mga smugglers.
Bisan kun libre ang atong primarya ug sekondarya nga edukasyon dinhi sa nasud, daghan gihapong mga bata ang wa makatikang niining maong ang-ang, kini tungod sa kawad-on sa ilang mga ginikanan ug sa kadaghang amutan nga dili na maato sa pagbayad. Dili man ugod libre ang amutan, ang edukasyon ra man.