Dili pa lamang dugay, adunay sugyot si Cebu City Mayor Tomas Osmeña pagwagtang sa Ubos Balay Balauranan. Matud ni Osmeña nga gawas niini, angay usab nga pun-an pa ang mga sakop sa Senado aron mamahimong unicameral ang porma sa pamunoan sa nasud.
Sa iyang sugyot, matud ni Osmeña nga kinahanglan ang Luzon, Visayas ug Mindanao adunay matag 24 ka senador samtang ang National Capital Region, diin naglangkob sa mga dakbayan ug kalungsuran sa Metro Manila, kinahanglan nga adunay 12 ka senador niini.
Ang maong sugyot sa mayor gitumong aron kuno mas patas ang representasyon sa mga rehiyon sa nasud didto sa hawanan sa Senado. Hinuon sa pagkakaron, gamay ra gayud ang mga sakop sa Senado nga gikan sa Visayas ug Mindanao. Gani duha lamang ang kasamtangang senador kinsa naggikan sa Mindanao, ang ikaduha sa labing dako nga isla sa nasud.
Sa akong tan-aw, dili tingali maayo ang sugyot ni Osmeña pagwagtang sa Ubos Balay Balauranan unya ipabilin ang Senado. Niining kasamtangan nga porma sa panggobiyerno nga gisagop sa Pilipinas, dako kaayo ang papel nga gihuptan sa Ubos Balauranan.
Kini sama sa pagpanday og balaudnon pagpalambo sa kahimtang sa mga anaa sa labing ubos nga sektor sa katilingban. Kini gumikan usab sa rason nga mas maoy nasayod ang mga kongresista sa kahimtang sa katawhan tungod lagi kay aduna silay mga distrito diin sayon lamang silang maduol sa ilang mga konstituwente.
Apan tungod lagi sa dakong pork barrel sa mga kongresman, nahimo na hinuong gatasan ang Ubos Balay Balauranan sa mga politiko kinsa walay laing tumong kondili ang pagpaburot sa ilang bulsa.
Angay lamang gayud nga wagtangon na ang paghatag og mga pork barrel sa mga kongresman tungod kay wala kini maayong ikatampo sa ilang gimbuhaton isip mga magbabalaud. Walay dako’ng natabang kining pork barrel sa pipila ka magbabalaud ngadto sa katawhan kondili ang pagpatukod lamang og mga basketball court ug waiting shed.
Ang trabaho sa mga kongresista kinahanglan alang lamang sa pagpanday og mga balaudnon nga makatabang pag-aswat sa kahimtang niadtong mga anaa sa labing ubos sa katilingban. Ug angay lamang usab nga ang mga pork barrel sa mga magbabalaud adto na lamang ihapak sa kagamhanan sa mga ahensiya nga maoy nag-implementar sa nagkalainlaing proyekto.
Hinuon, mas dako akong uyon sa proposal ni Osmeña pagmugna og patas nga representasyon sa Luzon, Visayas ug Mindanao sa Senado. Kini aron adunay patas nga tingog ang tulo ka dakong rehiyon sa nasud.
Sa pagkakaron, kadaghanan sa mga napiling senador taga Luzon. Pipila lamang kanila ang gikan sa Visayas ug Mindanao. Kini maoy hinungdan ngano nga kulang kaayo sa tingog nga maoy magdala sa ilang isig ka interes ang katawhan sa Kabisayaan ug Mindanao.
Insakto lamang ang sugyot sa pipila ka sektor nga kinahanglan i-regionalize na ang pagpili sa mga senador. Kini aron adunay patas nga tingog ang tanan rehiyon sa nasud sa mga kalihokan didto sa senado.
Dugay na ang maong sugyot apan walay konkretong aksiyon ang mga magbabalaud aron usbon kini nga probisyon sa atong Konstitusyon. Siguro daghan kanila ang dili interesado ning maong proposal tungod kay basin maapike ang ilang mga politikanhong interes.
Ang nakapait mao nga tungod sa mga political interest niining pipila sa atong mga lideres, ila na lamang yatakan ang mga ideya nga gitumong alang unta sa kaayohan sa kinabag-ang katawhan. Ug walay laing naalkanse niini kondili kitang mga yano’ng lungsoranon.
* * *
Ipadala inyong reaksiyon sa yacilam@yahoo.com