Angay g'yod tuod nga pangandaman pag-ayo ang pagrabe pa g'yod sa problema sa dengue dinhi sa dakbayan.
Unsa may atong palabihon ang kwarta sa kagamhanan nga aron dili magasto, o ang paglikay nga daghan pang kinabuhi ang makalas kon mapaakan sila og lamok nga magdala og kagaw sa dengue? Bi, kamo unsay inyong mga huna-huna?
Sa akong bahin, mas pabor pa ko nga gastohon ang maong kwarta alang sa mga health programs kay sa gastohon aron ibayad pagkuha og mga consultants nga ang uban gitumong ra aron matabangan ang mga alalay kanhi sa mga opisyal.
Wala masayop si Konsehal Carillo. Ang pagdeklarar nga state of calamity sa dakbayan sa Sugbo tungod sa pagkuyanap sa dengue, magpasabot nga mahimong dili na kaayo kuti ang pagpagawas sa kwarta nga gamiton pagpalit og mga kimikals.
Ang mga kimikals maoy tukma nga gamiton pagpatay sa mga lamok apil na ang ilang mga itlog aron nga dili na kini makasanay.
Dili tiaw ang pagkuyanap sa dengue karong panahuna. Tiaw mo, 20 na ka tawo ang namatay gikan kaniadtong Enero. Ang maong gidaghanon mas daghan kon itandi kaniadtong miaging tuig.
Gawas sa gidaghanon sa mga nangamatay, mas daghan pa g'yod ang mga kaso sa dengue karong tuiga diin ang mga biktima na-admit sa mga tambalanan dinhi sa dakbayan sa Sugbo
Kinsa may sad-an ani? Una, ang tagbalay. Unsaon nagpasagad man lang sila kay wala man sila manglimpyo sa ilang palibot o kaha sulod sa ilang panimalay hinungdan nga misanay ang lamok sa ilang lugar.
Ikaduha, ang mga opisyal sa kabarangayan nga wala makahimo og cleanliness drive sa ilang barangay. Ang maayo unta mao nga mohimo sila og paglimpyo sa mga esteros, ug ubang sagad kapuy-an sa mga lamok sa ilang hurisdiksyon.
Ug ang ikatulo, ang mga kawani sa city health department nga nagkuwang sa ilang katungdanan kay wala man usab sila mohimo og pagpamomba og kimikals sa mga dapit nga dunay nabantayan nga mga lamok nga nagdala og dengue.
Apan ang mga opisyal sa dakbayan may kakuwangan usab tungod kay klaro kaayo nga gamay ra ang budget nga gigahin nila alang sa mga health programs sa dakbayan. Ang budget nga ilang gitagana sa city health department, anha pa kuhaa ang mga sweldo sa iyang kawani.
Ang husto nga mga opisyal sa kagamhanan mao kadtong mga tawo nga molantaw sa maayong panglawas sa ilang mga lumolopyo. Kon ang usa ka local government unit mohatag ra gani og gamay'ng gahin alang sa health programs, nagpasabot nga kuwang sila og pagtagad sa ilang mga lumulopyo.
Mao nga makaingon ko nga maayo unta og ang mga tawo nga sama og batasan ni Del Mar nga motagad sa kahimtang sa panglawas sa iyang mga lumulopyo, managhan unta dinhi sa nasud.