Usa sa labing dakong suliran sa pagpatuman sa kontrobersiyal nga Cybercrime Prevention Act of 2012, kana kon di maunhan sa pagbasura sa Korte Suprema o sa pagdalidali pag-usab sa nanglipaghong-sa-kauwaw nga mga sakop sa Kongreso, mao ang kamahiligon sa pipila ka online users sa paggamit og alyas ug pagtago sa tinuod nilang ngan.
Nasinati ni sa tradisyonal nga media, sa daghang katuigan nga wa pa ang Facebook ug ubang social media networks, tungod sa mga tigpaminaw, o mga tigtan-aw, o mga tigbasa nga ganahang magpasalipod sa alyas nga “Concerned Citizen.”
***
Gisuwayan ni nako og usab pinaagi sa pagdasig sa mga tigpaminaw sa “Arangkada” sa DYAB 1512 sa pagtug-an sa ilang tinuod nga mga ngan. Kon mahadlok silang masibya ang ilang mga ngan, mahimo namong ilhon sa ilang alyas, apan mahimo bang hatagan mi sa ilang tinuod nga mga ngan ug mga pinuy-anan?
May pipila nga nituman. Apan kasagaran niinsistir nga magpabilin nga “concerned citizens.” Dihang nisuway ko pagkumbinser nila nga ang text messages gikan sa mga nalista sa akong phone book may mas dako nga kahigayonan nga mabasa, nidaghan ang mga nihatag og ngan. Nga sa kapulihay akong nasakpan nga utro sang mga alyas.
***
Nga mao say nahitabo sa FB, Twitter, Google+, blogs ug discussion boards. Daghan ang nagbutang og di tinuod nga mga ngan, profile pictures, edad, civil status, propesyon, trabaho, pinuy-anan, eskuylahan ug kahugpongan. Ug, sama sa nasinati sa tradisyonal nga media, way paagi pag-ila nila.
Ang mas kamaong motabon sa ilang bakak di moggamit sa internet protocol (IP) address, ang lahi nga mga numero nga gidestino sa matag computer nga konektado sa internet, nga masubay sa ilang pinuy-anan o trabahoan. Ang mas maru pa gyud moggamit og langyaw nga proxy servers nga nagbase sa Rusya ug ubang lisod subayon nga mga nasud.
***
Tingali ang kayam-angan sa pipila ka sakop sa media ug ang kamaginukdanon sa pipila ka opisyal sa gobyerno ug sa pribadong sektor maoy nakaaghat sa mga konsumidor sa media sa pagtago sa tinuod nilang mga ngan. Ang ilang kahadlok nga bawsan o gukdon sa mga maigo sa ilang mga komentaryo nilabaw sa insentibo nga mabatian sa kahanginan ang ilang mga ngan.
Bakakon ba gyud? O talawan lang? O igo lang nagtamod sa bililhong leksiyon sa kasaysayan? Nga ang mga nagpabantang gipangbitay o gipangluba. Ug nga ang pakigbisog alang sa makiangayong kausaban nakapadayon lang tungod sa labing yano nga mga sumusunod nga maoy naghupot sa labing lunsay nga mga hiyas sa pagbag-o. Nga di kinahanglang magpaila aron molahutay pagbugtaw sa mas maayong ugma nga gisugdan pagtikad sa bayanihon nilang katiguwangan.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com