Morag maguba gyong pasko ni Emiliano Tanpin Jr. Kuwangan nang daan ang nauli sa kuwarta nga iyang giingong nalabay sa basurahan ($20,500 na lang sa $60,000), wa pa gyoy seguro kon makuha ba niya. Gimandoan siya sa NBI pagpakita og mga dokumento pagmatuod nga siyay tag-iya sa kuwarta.
Ubos sa lagda sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP), makalilisang ang papeles nga kinahanglang ipakita ni Tanpin pagmatuod nga lisensiyado siya nga money changer. Mas daghan ang mga dokumento nga kinahanglan niyang isumiter pagmatuod nga legal ang transaksiyon sa iyang paghupot sa $60,000. Kon kuwang ang mapakita ni Tanpin, mas maayong manguros na lang siyang daan. Gawas nga di na makuhang kuwarta, mameligro pang iyang patigayon.
* * *
Pagmatuod nga rehistrado ang patigayon ni Tanpin, kinahanglan niyang ipakita ang mosunod:
• Incorporation papers sa SEC (alang sa korporasyon/partnership), o rehistrasyon sa DTI (alang sa single proprietorship);
• Business permit sa Cebu City Hall;
• Listahan sa stockholders/partners/proprietor/directors ug ubang mga tagduma;
• Notarized nga Deed of Undertaking pagtuman sa tanang lagda nga pinirmahan sa tag-iya o tagduma; ug
• Ubang mga dokumento nga pangayuon sa BSP.
Si Tanpin kinahanglang motuman sa Anti-Money Laundering Act, labi na sa pag-ila sa kustomer ug paglista ug pagtaho sa kadudahang mga transaksiyon. Si Tanpin ug iyang mga kawani kinahanglang nabansay-bansay sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).
* * *
Mas makalilisang ang mga panginahanglan sa pagbaligya ug pagpalit og mga dolyar ug ubang langyawng kuwarta:
• Resibo sa pagbaligya ug pagpalit sa langyawng kuwarta;
• Ang kantidad sa langyawng kuwarta nga gibaligya kinahanglang isuwat sa resibo nga pirmahan sa tag-iya o kawani;
• Inadlawng listahan sa mga transaksiyon nga mahimong susihon sa mga inspeksiyon sa AMLC bisan unsang orasa; ug
• Ang mga transaksiyon kinahanglang himuon lang sa buhatan (nganong niabot mang kuwarta sa bay ni Tanpin?).
* * *
Duna say buwag nga mga panginahanglan alang sa mga kustomer ni Tanpin. Sa di pa siya mopalit o mobaligya og langyawng kuwarta kinahanglan nga mangayo una sa mga kustomer sa mosunod: Ngan ug pirma sa kustomer, pinuy-anan, petsa ug dapit nga natawhan, numero sa telepono, nationality, kantidad sa transaksiyon ug tinubdan sa langyawng kuwarta ug katuyoan sa pagpalit, ID sa gobyerno, notarized nga aplikasyon kon ang transaksiyon molapas sa $5,000, ug gidili ang pagbuak-buak sa transaksiyon aron di malapas ang limitasyon.
Hinaot nga mapakita ni Tanpin ang tanang panginahanglan. Kon natakdan siya sa bisyo sa pipila ka mga magpapatigayon pagpanlaktod, angayng mangaliya si Tanpin nga gituhop na sa diwa sa pasko ang kasingkasing sa kadagkoan sa NBI ug BSP ug mosimpatiya sa iyang kahimtang. Apan kon nalapas niyang mga lagda, kuyaw nga ang bulilyaso mao nay kataposang transaksiyon sa dolyar nga iyang kasudlan.
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com