Bag-ong Guinsaugon

Guinsaugon, St. Bernard, Southern Leyte - Samtang padayong gihamok ang mga biktima sa pagkahulpa sa dakong bahin sa bukid usa ka tuig human sa makalilisang nga katalagman, mabantang sa tibuok palibot ang di malalis nga mga tilimad-on sa bag-ong mga sinugdanan. Samtang halin kaayong t-shirts nga may hulagway sa napikas nang bukid sa Guinsaugon, ang kaniadto labing malambuong tinubdan sa pagkaon sa St. Bernard ug kasilinganang kalungsoran, ang mga molupyo nanikay-sikay na sa bag-o nilang mga pinuy-anan.

Ang 158 ka pamilya nga nahiagom sa kalit ug bangis nga pagdahili sa bukid nga nitabon sa dul-an sa libo nila ka mga kabanay ug kahigalaan ug nipapas sa barangay nga gilubngan sa ilang mga pusod, uban sa laing dul-an sa 200 ka pamilya sa ubang mga dapit apan may mga kadugo nga naangin, human sa way kinutobang kalangay ug panagsungi sa burukrasya, uban sa wa pa masulbad nga suliran sa suplay sa tubig ug kuryente, inanay nang nipabarug ug nipalihok sa ilang bag-ong katilingban.

* * *

Ang New Guinsaugon Subdivision sa lapad nga patag sa silingang barangay sa Magbagacay hapit na mapuno sa tulo ka hugpong sa kabalayan kansang mga bulok nagpaila sa nagtukod nga kahugpongan:

• Ang 50 ka puwa nga duplex sa Gawad Kalinga (GK) alang sa 100 ka pamilya maoy labing unang nibarug, maoy labing gagmay apan mao say labing lig-on;

• Ang 65 ka berde nga duplex nga gitukod sa Philippine National Red Cross (PNRC) gisaway sa mga biktima nga huyang ug gikabalak-ang dali rang madunot; sama sa

• 50 ka puti nga duplex nga gitukod sa kagamhanan sa Japan. Gawas sa GK, nalangay ang ubang kabalayan tungod sa giingong kataphaw sa lokal nga kagamhanan. Laing ebidensiya sa nagkayamukat nilang pagduma: Mas unang natukod ang mga eskuylahan nilang Lucio Tan ug ubang magpapatigayon apan may gamayng depekto: Gikahadlokang magmingaw ug di magamit sa mosunod nga lima ka tuig kay nangamatay sa katalagman ang kasagaran sa kabataan.

* * *

Ang water system nga gitambayayongan pagtukod sa ABS-CBN Foundation, Philippine Business for Social Progress (PBSP) ug munisipyo sa St. Bernard-nga mag-agi sa pito ka kilometro nga tubo nga molatas sa Ayahag, Tambis, Sug-angon ug New Guinsaugon-mataod na sunod buwan ug maggamit na sa Abril. Nalangay ang proyekto tungod sa pagdugang sa mga pamilya nga alagaran (600 na) nga nisangpot sa pagkausab sa technical design. Inanay na sang nasulbad ang kalangay pagtaod sa linya sa kuryente. Bisan sa P2 milyones nga donasyon sa Mirant Foundation-alang sa mga poste ug alambre sa kabalayan-ang Southern Leyte Electric Cooperative (Soleco) nagpabayad og P3,000 matag balay. Pagduaw namo gahapon, 39 pay nataoran kay mao ray nakabayad. Mas dako ang problema sa kabalayan sa GK nga mao untay unang nasug-an: Mahibalik lang ang ilang kuryente kon mabayran ang P56,000 nilang utang.

* * *

Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com