The boat rides on the hill” nagkanayon ang tiguwang lalaki nga nag-shades nga nagkanta sa videokehan sa akong higala nga si Jess Tongco. Suki ni nakong kantahanan nga naa ra sab sa tupad sa akong bupete.
Kada Huwebes mi mag-jamming ni Jess. Dili unta mi pasagol. Apan karong hapona, dunay tiguwang lalaki nga ni-order og Beer Grande. Naglamesa siya tupad namo. Ug siya ray nagtungabtungab sa iyang ilimnon. Pagkahurot sa iyang giinom, namili dayon og mga kanta sa songbook. Mga karaang kanta iyang hilig. Panahon sa iyang kabatan-on. Karon, ang unang niguwa sa videoke ang tile “The Things We Did Last Summer”.
Sa pagsugod lang og kanta sa tiguwang, nasabtan dayon nako nga di na siya kaklaro sa wordings sa kanta sa screen sa TV. Wa ko kamemorya ining kantaha, apan nasayud gyud ko nga sayop ang nabasa sa nagkanta. “The boat rides on the hill.” Kay naa bay baruto masakyan sa kabungturan? Nakapahinumdum nako sa usa ka hitabo nga nasaysay sa akong kliyente. Didto ni nahitabo sa usa ka lungsod sa Zamboanga del Norte. Tinood gyud ning hitaboa, matud pa sa akong kliyente.
Duha ka managsoon. Puro lalaki. Wa niya nganli ang mga ngan. Pero aron sayon isugilon, nganlan ta lang sila’g Ritchie ug Jack. Mga mananagat ilang pamilya. Usa ka buntag, nagkasabot ang managsoon nga motungas sa bukid. Maghimo sila’g kasko sa sakayan. Aron madugangan ilang mga sakayan gamit sa panagat. Niputol sila’g dakong kahoy sa bukid. Pagkaputol na, didto ra nilas bukid trabahoa. Gisapsapan nila ang troso aron maporma nga kasko sa sakayan. Nasayod man mo’g unsay porma sa kasko. Talinis man na matag tumoy. Sama sa crescent moon. Nagplano ang managsoon nga adto ra nila sa ubos tiwasa og buhat ang sakayan.
Pagkahuman sa porma sa kasko, ilang gipadailos sa bukid padulong sa ubos. Hinayhinay lang silang nagpadailos sa bakilid, samtang naggunit masigkatumoy sa kasko. Si Jack ang naggunit sa ubos nga tumoy. Si Ritchie ang dapit sa ibabaw. Unya niabot ang dimalas. Nakatunob si Ritchie og batong lingin. Niligid ang bato unya naligas siya sa iyang tunob. Nadalispang si Ritchie. Sa ato pang pinulongan sagol Iningles, na-islayid. Kay bakilid lagi, lugsongon kaayo, nahandos ni Ritchie og kusog paubos ang kasko. Wa kapugong si Jack ug nabuhian sab niya ang kasko.
Nisirit ang kaso og dailos paubos sa bukid. Sa ubos ra bang bahin, dunay mga batang nagdula. Dilikado’g may mga batang maigo. Nisinggit si Ritchie kay wa na siya’y mahimo. “Bantay mo! Padaplin mo! Panglikay kay may kaskong nagdailos!” ni Ritchie. Nisinggit sab si Jack. May manananggot nga nakadungog. Nidalig kanaug sa iyang sanggutan si Onyong (dili sab tinood niyang ngan o angga).
Tulo sa iyang mga anak ang nagdula sa ubos. Giatbangan niya ang kasko aron iyang babagan, saw-on o pugngan niyang di makalahos sa ubos. Kay gikan sa giputlan ibabaw sa bungtod, ang kasko nidagan nag mga usa ka gatos ka dupa. Kusog ang dailos.
Sa pagsugat ni Onyong sa tumoy sa kasko, naligas iyang kamot. Ang kasko nidumbol sa iyang dughan. Kay talinis ang kasko, daw gidunggab si Onyong og higanteng kutsilyo. Namatay gyud si Onyong.
Sa blotter sa estasyon sa pulis sa maong lungsod, mao ni ang nasulat: “Victim hit by overspeeding banca down the mountain”.
Mao nang importante gyud sa mga pulis ang English. Bisa’g dili gyud kaayo kinahanglang fluent gyud, at least, hustong pulong sa Iningles ang maggamit kun dunay sulaton sa blotter o mga report. Ug kun mosulti man sila, labi na sa husgado, insaktong Iningles ilang malitok. Kay kasagaran rong pulis, gradwado mag Criminology o four year course. Mao sab lagi. Duna pa man gani maestra o teacher, nga nagkinahanglan pag Interpreter kun mosulti sa husgado.
Pero ang tiguwang nikanta dli tingale pulis. Kay wa man niya maaninaw nga sayop iyang paglitok sa lyric sa kanta. “The boat rides on the hill” Unsa? Arka ni Noah? Nga nidunggo sa Mt. Ararat? (Kataposan) (Sa magbabasang gusto’g libreng konsulta, dad-a ning pahina sa opisina sa tagsulat. Iatol og Sabado sa buntag)