Si Fredmon nga ulitawong guwang sa edad nga 44 nagpakabuhi pinaagi sa pagpanguma. Maoy iyang kauban sa pagpuyo sa kabos nilang panimalay sa lalawigan sa Negros ang iyang mga ginikanan. Sila lang tulo sa balay kay ang tanan niyang mga igsuon pulos man nangaminyo na.
Kun taslakan si Fredmon og babaye nabawi sad sa iyang kakugihan sa pagpanguma. Aduna silay kabaw'ng toro nga maoy gisaligan sa pagtikad sa yuta. Apan miabot ang higayon nga wala moayo ang iyang pananom. Mihasmag kanila ang kalisod sa panginahanglanon sa matag adlaw. Misamot pa sa dihang miabot ang hulaw. May nahunahunaan si Fredmon. Giadto niya ang iyang higalang si Israel.
"Kining, Bay El," matud ni Fredmon. "Unsa man kahay maayog manimpad tas Manila. Gitak-an na man ko aning sigeg bugno sa yuta."
"Di ko, Bay Fred, uy," tubag ni Israel. "Agwanta lang ko dinhi total mabuhi man gihapon mi."
"Na, ikaw god. Basta ako, nakahukom kong moadto's Manila. Mangita kog trabaho." Panganti ni Fredmon.
Milarga gyod si Fredmon sa Manila. Maayo kay miuyon ang iyang mga ginikanan nga ilang iprenda ang ilang kabaw aron may ikaplete. Anam-anaman lang kunog bayad silbing lukat kun makatrabaho na si Fredmon didto sa kaulohan.
Didto sa Manila samtang naglatagaw si Fredmon sa pagpangitag trabaho kalit lang naglain ang iyang tiyan. Mipalit siyag plastic bag nga baga ug dili sihag unya mipahipi siya sa poste nga layo-layo ra sa mga tawo ug mipungko. Ug gisawod ni Fredmon ang iyang giitsar nga hugaw. Pagkahuman milakaw dayon siya pahilayo bitbit ang plastic bag nga gisudlan sa iyang hugaw. Nangita siya’g tukmang lugar nga kalabayan niini.
Samtang naglakaw siya wala siyay kalibotan nga isdaan ang iyang gidulngan. Ug didtoy taga Price Control Stabilization Council (PCSC) nga nagpasidaan sa mga konsumedor.
"Mga konsumedor ... titimbangin natin 'yung binibili ninyong isda kung eksakto ba sa kilo. Uso na kasi ngayon ang pandaraya ng mga fish vendor. Mina-magic ang kanilang timbangan. Bibili ka ng isang kilo, tama sa kanilang timbangan pero pagtitimbang na didto sa amin kulang pala. Upang masugpo ang kanilang kalokohan, minamatyagan namin sila. Teka, may mamang paparating at may dalang supot. Mga kasama, kunin 'nyo at titimbangin natin." Nagkanayon ang lalakeng tambok nga taga PCSC.
Dili gyod unta ihatag ni Fredmon ang iyang putos kay mabisto man lagi siya. Apan wala siyay nahimo nakuha gyod sa taga PCSC ang iyang putos ug ila kining gitimbang.
"Sabi ko na nga ba," matud sa taga PCSC sa dihang gitimbang na ang putos ni Fredmon. "Hindi umaabot ng isang kilo! Ano bang klaseng isdang 'to at parang bulok na? Ang baho!" Unya gikuot sa taga PCSC ang sulod sa putos.
"Lintik! Kaya nga ang baho!" Pwerteng lagota sa taga PCSC. "Mga kasama, bugbugin 'nyo ang mamang 'yan! Manloloko!
Pwerteng bun-oga ni Fredmon. Gitabangan siyag kulata sa mga taga Price Control Stabilization Council nga nanagtuo nga gibinuangan sila ni Fredmon.
Pagkaugma mipauli si Fredmon sa Negros. Pila may sugilanon, pag-abot niya gisugat dayon siya ni Israel.
"Uy, Bay Fred, pauli man lagi ka dayon? Ug nganong pwerte mang lagoma anang imong nawong? Labaw pa mas nawong sa kontra ni Manny Pacquiao?" Pwerteng hibulonga ni Israel.
"Kining, Bay El," matud ni Fredmon. Ayna lang gyog adto’g Manila, Bay."
"Ngano man diay, Bay?"
"Sus, Bay El, pwerteng paitas Manila."
"Ngano man lagi, Bay Fred?"
"Laina diays Manila, Bay El," nangagho si Fredmon. "Kun ang atong tae di kaabot og usa ka kilo, kulatahon ta!" (Kataposan)