Duna na say gibalbal sa may sityo Lawis ug usa ka babaye. Pagsunod adlaw may balita na pod ang nadunggan ni Tasyo nga may gibalbal na pod didto sa sityo Uleng.
Unya, pagkasunod semana mao gihapon ang balita nga dunay gibalbal ug ang gibalbal asawa sa usa ka doktor nga dunay klinika sa lungsod. Asawa ni doktor Gamboa ang gibalbal nga maayo kaayong pagka kuniskunis sa tinai ug atay.
Ug luspad na kaayo kini kay wala nay dugo. Pagkasunod gabii may gibalbal na pod didto sa katunggan nga usa ka manginhasay ug grabe kaayo kay walay nahabilin sa ginhawaan niini, gihurot sa wakwak pagkuha ang tinai, tungol, atay, baga ug uban pa.
Dinhi ingon sa gitugkan nag hubaghubag ang taga sityo Mayayang basin og silay isunod. Halos hapit tanang mga sityo dinhi sa ilang balangay sa San Juan nahurothurot na’g ataki sa wakwak. Sa maong panghitabo may usa ka tawo nga hilomon kansang panginabuhi mao ang pagpanagat.
Isog kini si Dolfo ug sa iyang pangidaron nga kuwarenta isingko anyos, wala pa gyud masulod sa iyang ulo ang kaminyoon. Nag-inusara na lang siya sa iyang payag kay patay na man ang iyang mga ginikanan. Bugtong man god siyang anak ug maong siya na lang usa karon sa iyang payag.
Ug bahin sa iyang panginabuhi, dili pod siya hibintahaan kay dali ra kaayo si Dolfo nga makakuhag daghang isda. Daghan bitaw ang mahibulong kay pukot ra man ang iyang gamiton ug diha lang niya itaktak ang pukot sa may awo nga bahin sa dagat. Ang iyang mga kuha iyang ibaligya sa merkado.
Wala maglisod si Dolfo bahin sa iyang pagkaon ug sa pamisti kay makapalit man siya. Ug mao lagi nga sa pagkabati niya bahin sa nagkagrabe nga pamalbal sa usa ka wakwak, nanginit dayon ang iyang tingkoy ug gusto niya nga iyang dakpon ang wakwak.Duna siya’y abilidad nga molit-ag og mga mananap kay gitudloan siya sa namatay niyang amahan nga usa ka sundalo didto sa Cotabato. Ug kay wala na ganahing magsundalo migawas ang iyang amahan ug nakigminyo sa iyang inahan. Busa, dili gyud makaipsot ang wakwak. Pan-an niya kini. Ang anak ni Goria nga bata maoy iyang ipaon ug gisabot niya si Goria, lab-asira og isda, ug misugot kini.
Tuod, usa ka gabii, sige’ng hilak ang bata didto sa ilawom sa dakong punoan sa chicos diin may giandam na si Dolfo nga pukot nga iyang gihilom pagmontar sa may nabawog nga punoan sa bayabas nga kun matandogan kini, mowitik kini ug matikyopan ang wakwak.
Wala dangtig dugay, miabot ang wakwak ug mitugpa dayon duol sa bata ug nagpanilap kini nga mihinay’g duol sa bata. Wala maglihok si Dolfo sa iyang gihiklinan, naniid lang siya. Dihang natandogan ang higot, milibkas kini ug kalit kaayong natabonan ang wakwak sa pukot ug nagapos dayon kini. Bisag giunsag lihok sa wakwak, wala na gyud kini mahimo pa.
“Nadakpan ka ra gyud nako, wakwaka ka!” ni Dolfo pa nga midalig duol dala ang usa ka talinis nga bagakay. “Patyon tika, kay daghan na kaayo ka’g gipangbalbal!”
“Ayawwww! Ayawwww kog patya aaa! Wakwakwakkk!!” nagpakiluoy ang wakwak ug naluoy si Dolfo. Tuod, atubangan sa daghang mga tawo nakita gyud nila ang wakwak ug ang tinuod nga pagkatawo niini dihang mibalik ang normal nga bayhon ug hitsura niini.
“Uy, si Doktor Gamboa! siya kana, siya diay ang ungo, ang mangtas nga wakwak!” hapit magkadungan paglitok ang mga lumolupyo sa pangalan ni Doktor Gamboa.
Unya, usa ka tagtungod sa gibalbal ni doktor Gamboa ang mikalit pagduol ug giduslak kini og talinis nga bagakay. Miting-ab si Doktor Gamboa ug nakabsan sa iyang kinabuhi. Karon, wala nay wakwak sa balangay sa San Juan. (Kataposan)