Sa panahon sa kagabhion dili gayud kalikayan nga bation ta ang kahadlok, ilabi na nga makadungog ta og tabi-tabi bahin sa mga kahibulongang panghitabo nga makalilisang kaayo. Aduna man gud mi silingan nga nadungog na kaayo nga ungo ang ilang kaliwat. Gikahadlukan ug gikalisangan kini sa mga tawo nga nanimuyo sa among dapit.
Kini si Noy Tosoy aduna siyay nakamahoan nga abilidad para panalipod sa kaugalingon nga gitawag og agud-agud o anting-anting. Matud pa ni Noy Tosoy may nakita kuno siyang mga mananap, sama sa iro, iring langgam nga dili kasarangan ang gidak-on. Itom ang balahibo ug labihan ka siga sa mga mata niini. Sagad magpakita ang mga kahibulungang mananap inig hapit na motakdol ang buwan ug ilabi na gyud kung takdol ang buwan.
Gani usa ka gabii niana may nabati siyang kapa-kapa sa mga pako. Sa iyang paminaw kapa-kapa kini sa dakong langgam. Sa iyang paniid dili kato ordinaryong langgam. Giandam niya ang iyang kaugalingon aron sa ingon andam na siya sa bisan unsang panghitabo. Wala magdugay gisakdapan siya sa langgam nga hilabihan ka siga sa mga mata ug makalipong ang baho tungod sa kaantod niini.
Diriyot siya maigo sa unang pag-ataki. Apan abtik nga nakahupo si Tosoy. Nangandam siya sa ikaduhang higayon sa pag ataki sa dakong langgam ug giibot niya ang pinuti nga naa sa iyang hawakan dayon gilitok niya ang orasyon para panagang sa dili masingo nga baho nga daw makapaluya sa iyang kaugalingon.
Wala madugay niataki nausab ang langgam ug maayo kaayong pagkaigo sa dughan sa langgam nga iyang gidunggab ug nahagsa kini sa yuta. Gidala niya ang dakong langgam sa ilang pinuy-anan ug gibutang sa ilang nataran. Nianang sayo sa kabuntagon labihang kuyawa sa asawa ni Tosoy nga si Pilar.
"Tosoy!! Tosoy!!" singgit pa ni Pilar nga nagsiga nalang ang mga mata niini.
Bisan nga hilabihang hinanuka ni Tosoy sa pagkatulog, napugwak kini sa iyang gihigdaan ug dali-dali nga nibangon.
"Naunsa ka man Pilar nga hilabihan man nimong syagit diha? Naabot man sa pikas buntod ang imong tingog," gipangutana kini ni Tosoy.
"Tan-awa sa ilawom sa atong nataran Tosoy! May tawo nga nag buy-od," ni Pilar pa nga naa gihapon sa kakuyaw.
"Saba ka diha Pilar oi! Tawo gud tawn ... nga patay'ng langgam man akong gibutang diha kagabii."
Daw dili motuo sa gisulti sa iyang asawa.
Gikanaog dayon ni Tosoy ang giingon sa iyang asawa nga tawo nga nag buy-od. Ug sa dihang nakita na niya kini, mura og kandila nga giugbok si Tosoy. Nasuta niya nga usa ka babayeng tiguwang nga nag-ubo sa ilang nataran. Iya kining giwahing ug nabantang sa iyang panan-aw ang nawong ni Iya Tikya nga usa sa ilang silingan nga gikahadlukan kay lagi ungo.
Dangtan og pila ka oras may mga tagtungod sa tiguwang ungo nga nagsige og pangita. Gipahibalo nalang pod ni Tosoy nga naa sa ilang nataran ang ilang gipangita. Labihan ang kasuko sa mga kabanay ni Iya Tikya kay nganong ilang gipatay kay lagi wala pa ikatugyan ang gahom nga sulondon sa ilang kaliwatan.
"Magbayad ka'g mahal sa imong gibuhat ni Iya Tikya Tosoy! Nganong imo mang gipatay si Iya Tikya nga unta wala man siya manghilabot ninyo," matud pa sa usa sa iyang kadugo.
"Unsay wala? Nga kun wala pa ko kalikay sa iyang pagsakdap nako ... hayan tigbak na unta ko ron," ni Tosoy nga nihana og ibot sa iyang pinuti.
"Kinsa ma'y magdahom nga si Iya Tikya tong dakong langgam nga niatang nako kagabii? Naigo hinuon siya sa pinuti ko nga dili mo ila og silingan."
Walay nahimo ang mga kabanay sa tiguwang ungo. Gidala nalang nila ang patay'ng lawas ni Iya Tikya nga nagbudlot ang simod. Sukad niadto wala na gyo'y magpabantang ni Noy Tosoy nga ungo. Nahadlok ang mga ungo sa gidangatan ni Iya Tikya. (Kataposan)