Human moigo ang bagyong Rolly, nabanhaw ang tinguha pagtukod og buwag nga departamento nga maoy tahasan pagpatuman sa mga programa pagpangandam ug pagtubag sa bisan unsang katalagman nga moigo sa nasud.
Sila si Senador Bong Go ug Kongresista Joey Salceda sa Albay, ang usa sa mga lalawigan nga grabing naapektuhan sa bagyo, maoy nangusog nga matukod ang gisugyot nga Department of Disaster Resilience (DDR).
Si Go miduso sa Senate Bill 205 niadtong miaging tuig nga nagtinguha sa katukuran sa DDR. Buot niyang dunay departamento nga dumalahon sa usa ka opisyal nga dunay cabinet rank aron matutokan ang disaster response program sa kagamhanan.
Ang pangutana, gikinahanaglan ba gyud ang pagtukod og bag-ong departamento aron mahimo sa gobyerno ang iyang responsibilidad pagpangandam sa katalagman ug pagtubag sa panginahanglan sa katawhan panahon sa pag-igo niini?
Tinuod ba'ng sistema maoy nagkuwang o ang pagpatuman sa sistema maoy problema? Ang kasamtangang sistema sa kagamhanan pagpangandam ug pagtubag sa katalagman gilatid sa Republic Act 10121 o ang mas naila nga Philippine Disaster Risk Reduction and Management Act of 2010.
Ang maong balaod gipirmahan ni kanhi Presidente Gloria Macapagal Arroyo niadtong Mayo 27, 2010. Ang maong balaod nag-institutionalize sa disaster response sa gobyerno ug gilatid niini ang tanang angayang buhaton sa mga hingtungdang ahensiya sa gobyerno panahon sa katalagman apil na ang pagpangandam sa dili pa kini moigo.
Labihan ka komprehinsibo sa balaud nga nagmando sa katukoran sa mga disaster response units hangtud sa matag-sityo sa barangay. Ug sigun sa R.A. 10121, ang Defense Secretary sa nasud maoy mangulo sa National Disaster Risk Reduction and Management uban ang mga secretaries sa DILG, DSWD, ug NEDA isip iyang mga pangabaga. Lakip sab isip mga membro ang tanang mga ahensiya sa gobyerno ug bisan na anag pribadong sektor.
Sa ato pa dili ang sistema maoy problema kon dili ang implementasyon hinungdan nga dunay mga aberya sa disaster response sa gobyerno. Kun dunay komprehensibo nga sistema ang kagamhanan ang angayang buhaton mao ang seryosong pagpatuman niini og dili ang pag-usik-usik sa limitadong pundo sa gobyerno pinaagi sa pagtukod og laing burukrasya.
Dakong pundo ang gikinahanglan pagmugna og bag-ong departamento. Sigun sa bana-bana ni Senador Panfilo Lacson, nagkinahanglan og P1.5 bilyones pagtukod lang sa usa ka departamento wala pay labot ang sweldo sa mga kawani niini ug ang ilang mga kagamitan sa opisina.
Kun magtukod ta og bag-ong departamento nagkinahanglan ni og secretary nga dunay sweldo nga labing minus P262,000 matag-buwan way labot sa mga allowances. Nagkinahanglan bag og upat ka mga undersecretaries nga dunay sweldo nga dili mominus sa P180,000 matag-usa. Duna pay laing upat ka mga assistant secretaries ug mga director.
Ang pagtukod og bag-ong departamento nagpasabot sab og dakong pundo nga gikinahanglan aron kini makalihok. Sa panahon karon nga nag-atubang og dakong krisis aang nasud, mahinungdanoon ang matag-sintimo sa kwarta sa gobyerno ug angayang dili usikan.