Sa usa ka pamantalaan sa kauluhan, ang Department of Health (DOH) nagkanayon nga P1.4 bilyones ang gikinahanglan alang sa pag-repair sa mga pasilidad alang sa panglawas (health facilities) nga nangaguba human sa bagyong Yolanda.
Ang maong pundo gamiton alang sa pagpugong sa pagkatap sa mga sakit ug pagpaayo sa 432 ka mga pasilidades sa Occidental Mindoro, Oriental Mindoro, Marinduque, Romblon ug Palawan, Western Visayas, Central Visayas ug Eastern Visayas.
Apil sa gastuhan sa DOH ang pagpaayo sa 38 ka mga ospital nga nadaot human sa bagyo. Siyempre, apil ang Cebu City Medical Center (CCMC).
Sa wala pa ang bagyo apan human moigo ang kusogkusog nga linog niadtong Oktubre 15, si Mayor Mike Rama nangulo niining “piso-piso†campaign pagpangayo og sensiyo sa mga tawo aron ipatukod niya og bag-ong edipisyo sa CCMC.
Sumala pa ni Rama nga nagkinahanglan og P1.5 bilyones ang kagamhanan sa siyudad alang sa pagpatukod og bag-ong edipisyo sa CCMC.
Kampanti kaayo si Mike nga makakolekta niining kantidara gikan sa sensiyo sa mga tawo. Kun kanus-a mahuman, kana maoy pangutana nga lisod tubagon, kay sumala pa sa komedya sa barberohan, mahuman na lang ang termino ni Mike, dili maabot anang kantidara nga iyang gipaabot ang matigum sa piso-piso niya.
Taym pa ra gud, ang DOH nagkinahanglan og P1.4 bilyones aron ipa-repair sa mga health facilities sa Kabisay-an ug Luzon nga naigo sa bagyong Yolanda. Samtang ang siyudad sa Sugbo naglaum og P1.5 bilyones alang lamang sa CCMC.
Dako gyud tingale kaayo ning ospitala nga gidamgo ni Mike kay P1.5 bilyones gud ang gi-estimate nga balor sa bag-ong edipisyo.
Apan nganong manghasol man kita sa mga tawo aron ipabarog og bag-ong ospital?
Duha ang mahasol niini – ang mga tawo nga molunod og sensiyo sa galon nga giandam sa siyuda sa Sugbo ug ang mga pasyente sa CCMC karon nga nag-antos sa kainit sa mga tolda.
Lain nakong “concern†niining piso-piso nga kampanya ni Mike mao ang isyu sa “transparency.â€
Unsa kita kaseguro nga mapunta ngadto sa mga materyal pagpabarog og bag-ong edipisyo sa CCMC pananglit molunod ko og piso sa galon?
Timan-i, walay Commission on Audit (COA) nga molili sa higayon nga ang mga sakop ni Mike moabli sa galon ug mohuho sa sulod niini aron iphon.
Wala ko mang-akusar nga aduna na kining hitaboa. Apan ang ako mao ang pagseguro nga walay kiriwan nga matintal pagsulod og piso sa bulsa aron ipalit og sigarilyo.
* * *
Adunay opisyal sa Cebu City Traffic Operations and Management (Citom) nga mihunghong kanato kalabot niining grupo sa mga polis nga gipangulohan sa usa ka dako nilang opisyal nga kusog kaayong mangilkil sa mga motorista.
Sumala pa sa maong tinubdan nga lakip ang mga traffic investigators nangreklamo sa opisyal sa traffic section tungod kay gihatagan sila og “quota†nga P5 mil matag semana nga kinahanglang mahatag ngadto kaniya.
Lakip sa nangreklamo ang pipila ka mga traffic enforcers nga kanunay’ng kuyogon sa mga polis nga kakunsabo niining opisyal nga naghatag og quota sa mga imbestigador.
Kining maong opisyal adunay mga kaubanang mga polis nga ikuyog sa mga traffic enforcers aron maoy mangatang sa mga malapason sa balaod trapiko ngadto sa kadalanan, apan ang tuyo mao lamang ang pagpangilkil.
Maayong susihon sa CITOM board kining maong reklamo sa mga traffic investigators. Kay pananglit og hatagan og quota ang mga imbestigador, kana diay’ng mga gipang-imbestigar nga mga traffic incidents pangtotyuon lang diay na sa mga imbestigador? Hayahay ang makahatag kay maluwas sa kaso ug traffic penalty, luoy ang walay ikatunol kay iduot gyud.
Kun nakahinumdom kamo, una nang gireklamo si Supt. Rey Tiempo sa Traffic Division sa Cebu City Police Office tungod sa reklamo sa mga truckers nga maggamitan sa kadalanan sa pier area tungod kay gipangayoan og P15 mil matag bulan nga protection money.
Tungod sa pagka-expose sa maong binuang ni Tiempo, nalawgaw kini ug wala mapadayon.
Apan si Tiempo wala ma-imbestigar sa iyang mga labaw ug wala matandog sa iyang puwesto.
Dili ko kaseguro kun siya ba gihapon ang opisyal nga gireklamo niining mga traffic investigators.
Maayo lang og dili si Tiempo ang gireklamo, kay kun siya gani, unsa na lang gyud kini nga klaseng opisyal sa polis.
Karon nga maabot man kini sa kadagkoan sa CITOM, magpaabot ko og maayong lakang batok niining maong opisyal sa kapolisan. Kun si Tiempo kini, hinaot wala nay paborpabor nga ihatag ngadto kaniya, pailisi kini aron wala nay korupsiyon sa mga imbestigasyon sa mga traffic incidents.